e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Glogn Gmür, Hans  Gluorn Citad situada a la riva da l'Adisch en il Vnuost, tud. Glurns, tal. Glorenza (uffiz.: Glurns/Glorenza). 2008 888 abitants. Dapi l'onn 15 a.C. ha G. appartegnì a la provinza rom. Raetia, dapi il temp medieval tempriv a l'uvestgieu da Cuira ch'ha possess era dretgs feudals a G. fin viaden il 16. tschientaner. Enturn il 1290 ha Meinhard II von Tirol installà cun grond success ina fiera a G. che concurrenzava quella da Müstair. Cun la transfurmaziun da G. en ina citad fortifitgada cun dretg da fiera han ils conts von Tirol augmentà lur influenza a donn e cust da l'uvestg da Cuira. En il temp medieval tardiv ha G. gì sia fluriziun: la citad disponiva d'ina atgna mesira, serviva da deposit da sal e da metals, provegnints dal Grischun e da l'Italia resp. barattads cun quests vischins, ed era ina staziun impurtanta dals Fuggers (schlatta da commerziants svabais domiciliads ad Augsburg dapi il 1367). Ils purs da l'Engiadina Bassa pudevan vender lur muvel a la fiera da G. senza avair da pajar dazi, els avevan dentant da contribuir al mantegniment da la punt da Martina e da la via a Danuder. Il 1499 han ils Grischuns refusà il contract da pasch da G. ed han destruì la citadetta en la Battaglia a la Chalavaina. La citad da G. è alura puspè vegnida reconstruida sco garnischun cunter il Grischun. La lingua rum. è sparida en il 17. tsch. en consequenza da la ferma germanisaziun dapi il temp medieval tardiv. Il 2001 eran 96,5% dals abitants da G. da lingua tud., 3,4% da lingua taliana. A l'entsch. dal 21. tsch. eran occupadas numerusas persunas activas da G. sco stagiunaris en Svizra. Litteratura: O. Stolz, Zur Geschichte der Zoll- und Verkehrsbeziehungen Graubündens mit Tirol und Vorarlberg, en: BM, 1952, 97-118; F.-H. Hye, Geschichte der Stadt Glurns, 1992; S. Marseiler, Glurns, 1998. Adolf Collenberg  Glogn Gmür, Hans  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: