e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Marugg, Thomas Masans  Masagn Vischnanca polit., cirq. Tusaun, distr. Valragn (fin il 2000 Mantogna). La vischnanca cumpiglia ils dus abitadis da M. Sura (Ober-Masein) e M. Sut (Unter-Masein) al pe da la Mantogna ed ils aclauns da Dalaus, Cresta e Lochmüli. 1156 de Medezenu, tud. Masein (uffiz.). 1803 198 abit.; 1850 282; 1900 228; 1950 270; 2000 366. Ils dus abitadis èn sa sviluppads prob. da las duas curtes centralas (menz. il 1156) da la claustra da Cazas. Fin la fin dal temp medieval possedevan bains a M. tant ils signurs dals chastels dad Untertagstein e Schauenstein sco era singuls purs libers. Signurs territorials èn stads ils de Vaz fin il 1337, alura ils de Werdenberg, ils de Razén ed a partir dal 1475 l'uv. da Cuira. Ecclesiasticamain appartegneva M. a Munt S. Gion/Reziòlta, dapi il 1505 sco filiala a Tusaun. La baselgia da S. Flurin è menz. per l'emprima giada il 1441. La vischnanca è aderida a la Refurma il 1525 ed ha gì in agen plevon dal 1731-1873. Il 1473 ha M. promovì la meglieraziun da la via tras la Viamala che passava tras il vitg. L'allevament da muvel ed - a moda limitada - la cultivaziun dad ers restan er a l'entsch. dal 21. tsch. l'activitad economica principala. Fin il 1851 ha M. constituì in vischinadi dal cumin da Tusaun, il 1709 ha la vischnanca cumprà ora ils dretgs episcopals. Construcziun da la via charrabla 1900-01, avertura d'ina fabrica da cuvertas da launa 1920-67, meglieraziun dal funs 1960-80. M. è orientà vers la vischnanca vischina da Tusaun. Ella è stada l'emprima vischnanca grischuna ch'ha concedì als domiciliads betg svizzers il dretg da votar sin plaun communal (2004).  Litteratura: Kdm GR 3, 203-06; Gem. GR, nr 89, 1985. Jürg Simonett  Marugg, Thomas Masans  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: