e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Salis, Hans Wolf von (Regensburg) Salis, Heinrich von (Zizers)  Salis, Heinrich von (Zizers) * 6-5-1753 (Johann Heinrich) a Zezras, † 18-5-1819 a Helmsdorf (oz vischn. dad Immenstaad al Lai da Constanza), □ ad Immenstaad, cat., da Zezras e Soloturn. Figl da Johann Heinrich Anton e da Maria Anna Franzisca n. Bessler. Quinà da Simon. Nubil. Barun. Ultim represchentant masculin da la lingia da baruns dals S. residenta sin il Chastè Sut a Zezras. Possessur da bains al Lai da Constanza. Il 1763 ha el obtegnì da ses bab la cumpagnia ereditara en servetsch franzos. Il 1770 è S. entrà en la Guardia svizra ed è daventà il 1777 chapit. da questa cun il titel d'in feldmarschal, pli tard col. e chavalier da l'Urden da Saint-Louis. Il 1792, suenter la defensiun da las Tuilerias, a la quala S. è stà participà, è el vegnì relaschà cun ses regiment. Suenter la restauraziun dals Bourbons puspè entrà en servetsch franz. (1815). Il 1816 è el daventà lt gen. e schef da br. dal regiment da la Guardia svizra. S. ha cumandà a Cuira ils putschists dal Culp da stadi reacziunar dals 4-1-1814 che pretendevan la separaziun dal Grischun da la Svizra e che vulevan puspè restaurar il sistem politic dal Stadi da las Trais Lias. Quest agir ha leventà il protest da l'Austria e dals auters alliads. Il matg 1814 ha S. agì (senza success) sco cdt superiur da l'acziun militara dals Grischuns per reacquistar las anteriuras Terras subditas da la Vuclina, nua ch'ils S. avevan pers vasts possess. Il militar da professiun experimentà e renumà n'ha gì naginas retegnientschas da far valair cun forza sias ideas restaurativas. Archiv: ASGR. Litteratura: A. Maag, Geschichte der Schweizer Truppen in französischen Diensten während der Restauration und der Julirevolution (1816-1830), 1899; Geneal. Salis, tav. 17/66; F. Pieth, Die Zustände in Graubünden 1813/14 in Briefen Ulrich von Plantas an seinen Freund Otto de Carisch, en: BM, 1942, 321-40, 365-77. Jürg Simonett  Salis, Hans Wolf von (Regensburg) Salis, Heinrich von (Zizers)  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: