e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Societad grischuna per la perscrutaziun da la natira (SGN) Societad per la perscrutaziun da la cultura grischuna (SCG)  Societad istorica dal Grischun (SIG) Incitada da Johann Ulrich von Salis-Seewis il 1816 e fundada da Theodor von Mohr, Otto Carisch e Georg Wilhelm Röder ils 21-3-1826 a Cuira cun il num Societad antiquara dal Grischun (SAG). Emprim pres.: Heinrich von Gugelberg. Intent: rimnar las funtaunas statalas ed ecclesiasticas da l'istorgia da la patria. La SAG ha edì a partir dal 1848 l'«Archiv für die Geschichte der Republik Graubünden» da Theodor von Mohr ed il «Codex diplomaticus» da Theodor e Peter Conradin von Mohr (resp. von Moor). L'impuls da Peter Kaiser (pres. 1850-51) da fundar in museum è vegnì realisà il 1870/71 cun il Museum retic. Suenter il 1860 èn las activitads da la SAG sa diminuidas, ed il dec. 1869 ha ella salvà sia davosa seduta. A Peter Conradin von Planta èsi alura reussì da fusiunar la SAG cun la Societad litterara da Cuira (doc. il 1860) e da transfurmar la Societad antiquara en la Societad istoric-antiquara dal Grischun (SIAG), fundada ils 20-10-1870 (pres.: Peter Conradin von Planta). La SIAG organisescha referats e publitgescha dapi il 1878, ultra dal rapport annual, contribuziuns scientificas en ses «Jahresbericht (dapi il 1985 «Jahrbuch») der historisch-antiquarischen Gesellschaft von Graubünden» (dapi il 1995: «Jahrbuch der historischen Gesellschaft von Graubünden»). Il 1901 ha intermedià la HAGG l'acquist da l'Alter Karlihof per la Biblioteca chant. e per l'Archiv chantunal. A partir dal 1904 ha ella era procurà per l'ordinaziun e la registraziun scientifica dals archivs regiunals e locals. La SIAG è la fundatura e la coeditura dal «Bündner Urkundenbuch». Ella sa preschenta dapi il 1994 puspè cun il num original da Societad istorica dal Grischun (SIG). Dumber da comm.: 1872 48; 1876 100; 1937 435; 1970 281; 2000 369. Litteratura: F. Jecklin, Aus der Geschichte der historisch-antiquarischen ehemals geschichtsforschenden Gesellschaft, 1926; C. Padrutt, 100 Jahre Historisch-Antiquarische Gesellschaft, en: JHGG, 1970, 13-40. Adolf Collenberg  Societad grischuna per la perscrutaziun da la natira (SGN) Societad per la perscrutaziun da la cultura grischuna (SCG)  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: