e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Tavellas Taverna, Gaudenz  Taverna Il num Taverna deriva dal lat. taberna, che designava en il temp curretic in'ustaria. Enturn l'onn 840 vegnan menz. per l'emprima giada proprietaris da tavernas (tabernarii) a Schaan/FL, Cuira, Lantsch, Zuoz ed Ardez, plinavant ina taverna a Murmarera sco part integrala d'in feud. Il 1156 cumparan alura mintgamai ina taverna da la claustra da Cazas a Casti ed a Cuira. Il 1178 eran duas tavernas en possess da la claustra da Schänis, ed il 1195 è attestà in tabenarius (sco perditga) a Plür. Sin fundament da questas emprimas indicaziuns doc. pon ins supponer ch'i deva ina spessa rait d'ustarias lung las vias da transit. Cumpareglià cun l'ospizi sin ils pass u la mansio rom. era la taverna in local pli modest, nua ch'ins serviva o.t. da baiver e da mangiar a simpels viandants; colliadas cun la taverna eran magari era ina butia da vin u ina pasternaria. Tenor il register da las entradas episcopalas d'enturn il 1290/98 existivan 10 tavernas a Cuira, destinadas en emprima lingia a commerziants che passavan Cuira cun animals da sauma e martganzia. Las tavernas eran edifizis da crap da dus u trais plauns cun in deposit da martganzia, ina cuschina e chombras per giasts. Mintga taverna aveva in bain agricul da ca. 5 ha, situà ordaifer ils mirs da la citad, cun prada, ers, vignas e lajets per peschs. Ils tributs pajads a l'uvestgieu en furma da chaschiel, peschs, nursas, graun e favas dattan in'idea da la carta da tratgas da las tavernas. Doc. da tavernas: 1370 Sely Thauerna (Scuol), 1389 Tauerna, Uaul Taviarna (Lags), 1436 Tafern uff der Staig (Fläsch), 1512 Praw Tafern (Cazas). Blers toponims dal tip taverna cumprovan en pli l'existenza d'ustarias anteriuras en l'intschess retic. Dapi il 17./18. tsch. remplazza il pled ustaria u albiert pli e pli il num taverna.  Litteratura: C. Caduff, Alte Tavernen und Wirtshausschilder, en: TG, 1975, nr 5, 255-58; Bundi, Besiedlung, 500; H.E. Herzig, Römische Tavernen, en: Hotel Journal, enviern 1991, 37 s. Martin Bundi  Tavellas Taverna, Gaudenz  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: