e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Urbari curretic dals bains imperials URGC  Urbaris Ils urbaris cuntegnan inventaris da bains, glistas da taxas e taglias per mauns da l'administraziun feudala medievala. Els cumpiglian per part era ils anniversaris da messas perpetnas ed ils cudeschs da spenda dal temp suenter la Refurmaziun, renviaments a bains ed immobiglias. En il territori curretic èn attestads be per il temp medieval passa 20 urbaris. Els èn funtaunas impurtantas per l'istorgia dal dretg, da l'economia e da la colonisaziun. L'urbari il pli vegl ed il pli impurtant dal temp medieval tempriv è l'«Urbari curretic dals bains imperials» da ca. l'onn 840. I suondan per il temp autmedieval (12.-14. tsch.) ils urbaris dal chapitel catedral da Cuira e da la claustra da Faveras, ils anniversaris da messas perpetnas dal 11.-15. tsch. a la catedrala da Cuira («Necrologium Curiense», publ. il 2008) ed il «Rodel d'entradas» da l'uvestgieu da Cuira (ca. 1290), plinavant ils urbaris da las claustras da Mariamunt e da Müstair. La plipart dals urbaris derivan dal temp medieval tardiv: l'«Urbari habsburgais» (1303-07) cun indicaziuns davart ils Libers da Lags e.a., il «Rodel da Vaz» (ca. 1330), il rodel dal chastellan Ulrich von Matsch (14. tsch.), ils urbaris da Degen (1322), Ruschein (1358) e da l'ospizi da S. Peder sin il Pass dal Set (1390). Dal temp enturn il 1500 derivan ils cudeschs d'uffizis da l'uvestgieu da Cuira ed il rodel da tschains e da dieschmas dal signuradi da Razén (ca. 1473), l'anniversari da Zuoz (ca. 1500), l'urbari ed ils rodels da tschains da la claustra da Cazas (1495-1502 e 1512, concernent la Stussavgia), da la claustra da Curvalda (1508-/1513), da la prefectura da S. Giachen/Claustra (1514) e da la claustra da S. Nicolai/Cuira (1514). Postrefurmatorics èn tr.a. il «Cudesch da spenda» da Tavau (1562) e l'«Urbari da Sent» (1650). Funtaunas: Jahrzeitbücher, Urbare und Rödel Graubündens, 2 ts, 1999-2004. Litteratura: HbBG 4, 213-29. Martin Bundi  Urbari curretic dals bains imperials URGC  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: