e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  VR Vuclina  Vrin Vischnanca polit., cirq. Lumnezia, distr. Surselva (fin il 2001 Glogn), situada en la part interna da la Lumnezia al pe dal Pass dal Diesrut (funtaunas dal Glogn) e da la Greina. Ella cumpiglia las culegnas V. Dado (1451 m), V. Dadens (center da la vischn.), Cons, Ligiaziun e Sogn Giusep. A sias anteriuras culegnas appartegnan Pignola (1685 m), Puzzatsch, Foppa, Camplun, Vilegn, Schareida, Blengias e Vanescha. 1208 Varin. 1850 466 abit.; 1900 366; 1950 441; 2000 249. Scuverta da mutagls da 5'000 onns dal guaud paleolitic sin l'Alp Blengias (1980 m). V. è vegnì urbarisà da Rumantschs da Lumbrein en il temp medieval aut e tardiv. En il 13. tsch. ha la vischnanca appartegnì parzialmain a la claustra da S. Gliezi/Cuira ed era abitada da purs p.p. servs resp. libers ch'han furmà a V. Dadens in emprim coc d'in vitg. Sco feud da l'uvestgieula vischnanca da V. è stada suttamessa  als conts de Belmont, suenter il 1371 als de Montalt ed a partir dal 1390 als de Sax-Mesauc ed è sa cumprada libra il 1538. A partir dal 15. tsch. han ils da Blegn explotà las alps Blengias (1447), Scharboden (1478) e Greina (1494). En l'abitadi da Vanescha (menz. il 1375) èn sa reunidas trais gruppas linguisticas: Gualsers (assimilads spert), Tessinais (fermamain represchentads, evtl. ils fundaturs) e Rumantschs. Fin a l'access da V. a la via chant. a Glion il 1887, ha la vischnanca tgirà relaziuns intensivas cun il Tessin superiur. La baselgia da la S. Naschientscha da Maria e da S. Gion Battista (menz. il 1345) ha appartegnì fin il 1597, sco chaplania, a la baselgia da vallada da S. Vintschegn a Pleif/Vella. V. è ina vischnanca da purs cun immensas pastgiras alpestras, ma pertutgada da l'emigraziun. Meglieraziun dal terren decidida il 1982. Suenter cuntraversas ha il consorzi da las OE Greina renunzià il 1986 a l'explotaziun da la planira da la Greina. Il 1998 ha V. survegnì il Premi Wakker. Part da la populaziun da lingua rum.: 2000 95,6%/98,8% (ML/Lindic). Dapi il 1979 exista la Fundaziun Pro Vrin.  Litteratura: Kdm GR 4, 266-79; G.R. Solèr, V., en: Il Glogn, 21/1947, 61-67; W.G. Büchi, Oberlugnez, 1972; Bundi, Besiedlung, 329-37; Gem. GR, nr 207, 1984; Kulturführer Val Lumnezia und Vals, 2000; TG, 2000, nr 3; LQ, 1-7-2004; P. Rieder, V. - Am Ende oder nur zuhinterst?, 2006. Adolf Collenberg  VR Vuclina  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: