e-LIR / Lexicon
Assistenza e-LIR
Contact
Publicaziun
Sponsurs
|
Lexicon Istoric Retic (LIR)
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
Flia, Clau da
* 1417, † 21-3-1487 a Ranft (vischn. da Sachseln/OW), da la Sutsilvania. ∞ Dorothea n. Wyss. Daventà pli tard enconuschent sco frà Clau. En ils emprims tschuncant'onns da sia vita ha F. fatg o.t. il pur. Avant il 1467 è el attestà trais giadas. El n'è betg stà in um dirigent. Impurtanza politica ha el cuntanschì pir suenter avair dà definitivamain suatientscha a sia vusch interna ch'el ha chapì sco appel da Dieu. Sin fundament d'ina visiun ha F. construì en la chavorgia da Ranft, en vischinanza da ses bain, ina chamona, en la quala el ha vivì alura isolà da sia famiglia. Ma era sco mistic è el s'interessà vinavant per chaussas secularas. Tenor in rapport dal mess dal duca da Milaun, Bernardino Imperiali, dal zercl. 1483 davart la visita da F. a Ranft, n'era il cussegl dal "sontg vivent" betg mo dumandà da glieud simpla. Cumprovada para l'influenza medianta ch'il frà Clau ha exercità - senza esser stà persunalmain preschent - a chaschun da la conclusiun da la Cunvegna da Stans dal 1481. Emprimas infurmaziuns davart la vita dal frà Clau figureschan en il «Pilgertraktat», in'ovra edifitganta illustrada, publitgada ad Augsburg il 1487. Heinrich von Gundelfingen e Heinrich Wölfli han scrit emprimas biografias da F. il 1488 resp. il 1501. A Sachseln ha la veneraziun dal "scienzià da Dieu" inizià gia en ils emprims onns suenter sia mort. Ses maletg cumpara il 1492 sin l'altar cun alas en stil gotic tardiv da la baselgia parochiala da Sachseln. A partir dal 16. tsch. figurescha la persuna dal frà Clau en poesias e texts en prosa d'auturs cat. e protestants. Dapi il 1787 vegn festegià a Sachseln il giubileum da s. Clau. Suenter pliras emprovas da beatificaziun (succedida il 1648/49), è il cult vegnì approvà il 1669. A partir dals onns 1830 vegniva F. numnà da circuls cristian-cons. il "bab-chasa cristian", ed il 1857 è el vegnì elegì patrun da l'Uniun da Pius, il 1858 patrun da la bandiera da l'Uniun studentica catolica. Enturn il 1900 è el daventà (cun referiment al 1481) la figura simbolica per la reconciliaziun naz. da Liberals e Conservativs ed, o.t. durant las duas guerras mundialas, il protectur (interconfessiunal) e patrun da la pasch en Svizra. Dapi la canonisaziun solenna da F. tras il papa Pius XII (15-5-1947) ha il cult dal frà Clau irradià lunsch suror ils cunfins da la Svizra. En ils onns 1980 èn ils adversaris d'ina adesiun da la Svizra a l'ONU sa referids a ses cussegl: "Machet den zun nit zu wit".
Dals refurmads grischuns è F. vegnì recepì per propi pir suenter la festa fed., organisada ils 21-3-1917 uffizialmain en sia onur, cun il sun dals zains en tut il pajais. Popular n'è el dentant betg daventà en ils circuls refurmads. Il radio, in medium a ses temp modern, ha generalisà il cult dal frà Clau, ed ils pelegrinadis a Sachseln èn daventads pli frequents. La canonisaziun da F. era per ils refurmads ina spada a dubel tagl: els temevan abus cun finamiras politicas tras ils catolics - ina preoccupaziun che n'è betg sa verifitgada. Numalizi da s. Clau: ils 6 da december.
Funtaunas:
Bruder Klaus: die ältesten Quellen über den seligen Nikolaus von Flüe, sein Leben und seinen Einfluss, edì da R. Durrer, 3 ts, 1917-21; R. Amschwand, Bruder Klaus, 1987 ( t. suppl. a l'ovra da R. Durrer).
Litteratura:
H. Stirnimann, Der Gottesgelehrte Niklaus von Flüe, 1981 (2001²); U. Altermatt, Niklaus von Flüe als nationale Integrationsfigur, en: Zeitschrift für schweizerische Kirchengeschichte, 81/1987, 51-82; HLS 4, 574 s.
Adolf Collenberg
© HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar
il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda
electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada.
| |
|
Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail:
|
|
Flepp, Leonhard