e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Giacometti, Alberto Giacometti, Bruno  Giacometti, Augusto * 16-8-1877 a Stampa, † 9-6-1947 a Turitg, ref., da Stampa. Figl da Giacomo e da Marta n. Stampa, purs. Savrin da <elirlink href="aid:1012">Giovanni</elirlink>. Nubil. Scolas a Stampa, Turitg e Cuira. Furmaziun al magister da dissegn a la Scola d'art applitgà a Turitg 1894-97. Impressiunà dal cudesch d'Eugène Grasset, represchentant da l'art floreal, «La plante et ses applications ornamentales», è el sa rendì il 1897 a Paris, nua ch'el ha frequentà curs a l'Ecole Nationale des Arts Décoratifs ed a l'Académie Colarossi per cuntinuar alura ses studis tar Grasset. Il 1902-15 è el sa trategnì a Firenza. Qua è el s'occupà da la Renaschientscha tempriva ed ha instruì a partir dal 1908 dissegn figurativ a l'Accademia internazionale, fundada dal sculptur lucernais Joseph Zbinden. Il 1915 è G. sa transferì a Turitg, nua ch'el ha vivì fin a sia mort. Ils mais da stad passentava el a Stampa. A Turitg ha el fatg enconuschientscha cun ils collecziunaders d'art Richard Kisling ed Alfred Rütschi.<br />Il 1898 èn naschids ils pitschens pastels abstracts sco era ovras marcadas dal giapunissem e dal stil floreal. Suenter ina perioda d'activitad creativa 1901-07, influenzada fermamain da la Renaschientscha tal. tempriva e dal simbolissem («La notte», 1903), ha G. cuntanschì en ils onns 1912-17 la culminaziun cun sias ovras abstractas, tachisticas da grond format («Piena estate», 1917). En ils onns 1918-40 ha el renunzià a la spazialitad ed a la plasticitad ed ha tschertgà la colur pura. El ha gì contact cun ils dadaists (1917) ed è stà comm. dal la gruppa d'artists «Das Neue Leben» 1918-20. Era las impressiuns da ses viadis a Paris, en Italia («Ricordo dei primitivi italiani», 1927), Germania, Ollanda, Engalterra, Norvegia ed Africa dal Nord han influenzà sia ovra artistica. Incumbensas publicas per picturas monumentalas sin mirs e vaider d'edifizis profans e sacrals a partir dal 1929 (tr.a. las fanestras da vaider dal Grossmünster a Turitg). G. ha era realisà intgins placats. A partir dal 1940 ha el sviluppà in stil naturalistic: natiras mortas cun flurs, maletgs da cuntradas ed autopurtrets («Autoritratto II», 1947). Comm. da la cumissiun fed. d'art 1934-47 (pres. 1939-47). <br /><br /><br /><br /></p> Archiv: Institut svizzer per scienzas d’art, Turitg, relasch. Ovras: Funtaunas: Litteratura: Augusto G., catalog d’expos. Cuira, 1981 (cun reg. d'ovras); BLSK, 395 s.; L. Dosch, Kunst und Landschaft in Graubünden, 2001, 152-56; G., catalog d'expos. Fondation Beyeler, Basilea, 2009. Elisabeth Ellenberger  Giacometti, Alberto Giacometti, Bruno  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: