e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Dretgira nauscha Dretgiras  Dretgira nauscha en la litteratura rumantscha En il context da la tradiziun litterara e populara sa tracti d'in process criminal (en imitaziun formala dals process uffizials) sur il giuncher Tschaiver, instradà da la veglia Curaisma. L'origin da quests gieus da dretgira è da chattar en il cumbat da las stagiuns, en isanzas che represchentan il cumbat tr. l'enviern e la primavaira, tranter la stgiraglia e la glisch. Enstagl da l'enviern èsi pli tard il giuncher Tschaiver che sa preschenta cun divertiment, festas e mascras. Il 1497 ha la LG relaschà in scumond rigurus "dad ir a bagordas". Ils pli vegls texts  enconuschents da talas dretgiras nauschas èn quels represchentads a Rueun il 1764 («Fuorma d'in Bloing [...]»), a Sumvitg il 1772 ed a Breil il 1795. Purtadras da quella tradiziun eran las <elirlink href="aid:838">cumpagnias da mats</elirlink>. Gion Deplazes ha transfurmà la veglia dretgira nauscha en in gieu cun chant (musica: Benedetg Dolf) per l'Exposiziun naz. dal 1964. </p> Archiv: Ovras: Funtaunas: Litteratura: DRG 5, 421 s.; Deplazes, Funtaunas 2, 57-60; LTS, 491 s. Gion Deplazes  Dretgira nauscha Dretgiras  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: