e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Fugitivs Fuldera  Fulasters Quest term designescha ina persuna estra che deriva da l'exteriur. Oriundamain vegniva mintga abitant attribuì a las utilitads publicas tenor il princip dal basegn. Cun l'augment demografic en il 16. tsch. èn las autoritads sa sfadiadas da stabilisar il circul d'usufructuaris resp. da limitar quel cun excluder esters (totalmain u parzialmain) dals dretgs d'<elirlink href="aid:734">astg e pastg</elirlink> e d'auters dretgs da giudida. L'instituziun d'in dretg civil da vischinadi pli u main independent dal dretg civil dal cumin ha generà, sper ils vischins, ina classa da domiciliads, burgais dal cumin, ma betg da lur domicil respectiv, ed ina classa da fulasters, burgais ni dal cumin ni da lur domicil. Ils vischinadis tractavan <em>de facto</em> omaduas gruppas egualmain. Lur comm. n'avevan nagins dretgs politics, eran exclus dal commerzi e mastergn e stuevan pajar ina summa da recepziun ed ina taxa da domicil (ch'era limitada per regla ad in fin dus onns). Dapi il 17. tsch. stuevan els garantir ultra da quai in bun cumportament. Els avevan da prestar per part lavur cumina e da pajar per l'utilitad dals burgais (pasculaziun cumina, laina da sort, e.a.). Ils avantatgs e dischavantatgs variavan considerablamain d'in lieu a l'auter. La lescha da domicil dal 1874 concediva da princip a tut ils domiciliads il dretg da vuschar e la participaziun a las utilitads da la vischnanca politica.</p> Archiv: Ovras: Funtaunas: Litteratura: P. Jörimann, Bürgerrecht und Bürgergemeinde in Graubünden, 1948; J. Putzi, Die Entwicklung des Bürgerrechts in Graubünden, 1951; DRG 6, 674-82. Adolf Collenberg  Fugitivs Fuldera  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: