e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  GiuRu Giuven Jauer, Il  Giuvaulta Vischnanca polit., cirq. Tumleastga, distr. Rain Posteriur (avant il 2001 Mantogna), situada lung la via da la vart dretga dal Rain Posteriur, cun la curt da Ravetg. 1472 <em>Hof Juvalt</em>, 1572 <em>zum Roten Brunnen</em>,tud. Rothenbrunnen (uffiz.). 1803 64 abit.; 1900 77; 1950 247; 2000 332. Chats dal temp neolitic e dal temp roman. En il 12. resp. 13. tsch. èn vegnids erigids ils chastels da Hoch- ed Innerjuvalt (<elirlink href="aid:1156">Juvalta</elirlink>). G. ha appartegnì a Tumegl, suenter la refurmaziun a la fin dal 16. tsch. ecclesiasticamain ad Almen. La baselgia ref. è vegnida erigida il 1741. G. era in lieu da passadi a la ruta da transit a dretga dal Rain. Il 1828 è vegnida construida l'emprima punt sur il Rain ed a partir dal 1836 è succedida ina correcziun dal Rain. Il 1848 è la vischnanca da G. sa separada da Tumegl. Dal 1779 fin il 1851 è G. stà in vischinadi dal cumin d'Ortenstein-Val. Il 1896 è vegnida construida la staziun da la VR ed il 1896-97 la via d'access a G. La funtauna da jod e da fier, che vegn menz. gia da Johann Jakob Scheuchzer e ch'ha alimentà in bogn da cura fin il 1922, ha dà a la vischnanca il num tudestg. Il 1922 èn vegnidas realisadas la chasa  d'attempads chant. ed ina staziun externa da la clinica psichiatrica a Cazas, il 1935 resp. il 1961 la chasa d'uffants ed ina scola spez. cun dimora. La construcziun da l'autostrada (1983) ha effectuà ina meglieraziun generala dal funs. Part da la populaziun da lingua rum.: 2000 7,6 %/14,2 % (ML/ Lindic).</p> Archiv: Ovras: Funtaunas: Litteratura: Kdm GR 3, 128-30; Gem. GR, nr 126, 1982; Gem. GR, 2003, 262 s. Jürg Simonett  GiuRu Giuven Jauer, Il  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: