e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Planta, Pompejus von (Wildenberg) Planta, Rudolf  Planta, Robert von * 7-3-1864 ad Alexandria (Egipta), † 12-12-1937 a Cuira, ref., da Zuoz e Farschno. Figl da <elirlink href="aid:1854">Peter</elirlink>. &#8734; Hedwig n. von P.-Reichenau. Gimnasi a Basilea 1875-82, studi da filologia classica e da las linguas indogermanas a Basilea, Berlin, Minca, Lipsia e Turitg, dr.fil. 1890 («Grammatik der oskisch-umbrischen Dialekte» 1892). El ha vivì e lavurà sco scienzià privat. Il 1897 ha publitgà P. sut il titel surnumnà in segund tom davart la sintaxa e la morfologia dals dialects oscics ed umbrics (linguas italicas). El ha dilucidà il rum. dal temp medieval tempriv cun in commentari linguistic davart ils doc. retolatins dal 8.-10. tsch. ed ina interpretaziun da l'uschen. «Versiun interlineara da Nossadunnaun» dal 12. tsch., n'ha però betg pers or dals egls las dumondas praticas da la tgira dal rumantsch. Da P. deriva era l'idea d'in «Idioticon» rumantsch. A partir dal 1898 ha el lavurà vi da la concepziun da quel ed ha elavurà in entir catalog da dumondas. Uschia è el daventà il creatur da las structuras scientificas, economicas ed administrativas dal «Dicziunari Rumantsch Grischun» (DRG), dal qual Florian Melcher ha surpiglià la redacziun il 1904, entant che P. è stà activ il 1907 sco pres. da la cumissiun filologica dal DRG. Independentamain da questa funcziun ha el concepì il 1912 il «Rätisches Namenbuch» ch'el ha redigì a partir dal 1924 ens. cun Andrea Schorta (publicaziun a partir dal 1939). Ses tractats «Gegen den religiösen Antimilitarismus» (1916) e «Vom Daseinskampf des Schweizerdeutschen» (1931) sco era sia refutaziun decisa da l'Irredentissem tal. han fatg dad el in dals represchentants temprivs da la defaisa spiertala naziunala. Da sia biblioteca sa chatta ina part (ca. 800 titels) en la Biblioteca chant. a Cuira, la gronda part ha furnì la basa per la biblioteca dal DRG.</p> Archiv: Ovras: Funtaunas: Litteratura: Geneal. Planta, tav. 32b/8; A. Schorta, Robert von P., en: Annalas, 1938, 104-12 (cun reg. d'ovras); A. Decurtins, Das Rätoromanische und die Sprachforschung, en: Vox Romanica, 23/1964, 299-301; Bedeutende Bündner 2, 376-85; NDB 20, 505 s.; C. Jörg, Eigenständige Privatbibliotheken [...], en: BM, 2005, 160-62. Adolf Collenberg  Planta, Pompejus von (Wildenberg) Planta, Rudolf  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: