e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Cunter Cuort  Cunter Vischnanca polit., cirq. Surses, distr. Alvra, situada a la via dal Güglia sin ina bova interglaziala a l'ost da la Gelgia, cun l'aclaun da <elirlink href="aid:157">Burvagn</elirlink> e las aclas da Promastgel e Muntschect. 1370 <em>Contra</em>, tud. Conters im Oberhalbstein (fin il 1943). 1850 182 abit.; 1900 152; 1950 152; 1970 116; 2000 212. Culegna dal temp da bronz (12. tsch. a.C.) a Caschligns sur C., prob. emprima colliaziun cun la Val d'Alvra. Part da la dretgira auta dal Surses entaifer la LCD fin il 1850; ils uffizis da quella dretgira eran savens occupads da members da la fam. Scarpatetti, ina da las fam. dominantas da la val. Ina baselgia è menz. per l'emprima giada il 1392; la baselgia nova, construida en stil baroc, è vegnida consecrada a s. Carlo Borromeo il 1677. Ils chaputschins han pastorà C. davent da Riom 1638-1725. La vischnanca da C., incorporada oriundamain a quella da Riom, è sa fatga politicamain ed economicamain independenta en in process pli lung ch'ha durà dal 17. fin l'entsch. dal 20. tschientaner. Il 1566 ha il Surses sustegnì en ina tschentada extraordinaria, salvada a C., la pretensiun da la LCD da destituir l'uvestg da Cuira Beatus a Porta. Il 1740 han ils da C. gidà recruts austr. desertants a fugir; l'Austria ha sin quai scumandà da furnir granezza a las Trais Lias. Ils incendis dal 1754, 1812, 1824 e 1896 (incendiament) han destruì quasi tut ils edifizis pli vegls. Fin il 1950 era C. ina vischnanca da purs, a la fin dal 20. tsch. quintava ella anc nov bains purils ed insaquantas paucas interpresas da mastergnanza. Atgna scola primara dapi ca. il 1845, pli tard consorzi da scola cun vischnancas vischinas. Dapi il 1970 effectuescha il svilup turistic a Suagnign la construcziun da chasas e d'abitaziuns da vacanzas a C. che contribueschan, ens. cun ils fits d'aua da las OE Turitg e da l'implant da gera a la Gelgia, a la buna situaziun finanziala da la vischnanca. Part da la populaziun da lingua rum: 1980 75% (LM); 2000 51%/64,1% (ML/Lindic).<br /><br /></p> Archiv: Ovras: Funtaunas: Litteratura: Kdm GR 3, 238-45; A. Janutin, L'arsa da C., en: Sulom, 48/1969, 49-57; Gem. GR, nr 37, 1985; Gem. GR, 2003, 82 s. Gion Peder Thöni  Cunter Cuort  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: