e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Rusca, Nicolò Ruschenberg, von  Ruschein Vischnanca polit., cirq. Glion, distr. Surselva (fin il 2001 Glogn), situada sin ina terrassa da la vart nord dal Rain Anteriur, cun l'Alp da R. entadim la Val da Siat. 765 <em>Rucene</em> (copia dal 17. tsch.), ca. 1160 <em>Rusine</em>. 1850 245 abit.; 1900 277; 1950 309; 1980 283; 2000 356. Lieu da cult preistoric en la regiun dal chastè da Frunsberg (ruina) - S. Valentin - Crap Fravi (megalits, craps-scalutta, chats dal temp da bronz). En il temp carolingic existiva a R. in bain central cun chasa signurila. La baselgia, che datescha prob. dal 7. tsch. (patrocini da s. Gieri menz. il 1440), era enturn l'onn 840 tributara a la claustra da Faveras, da la quala la collatura è passada il 1489 a la claustra da Mustér. Fin il 1526 è stà S. Gieri la baselgia-mamma per Siat, fin il 1684 per Ladir. Durant la Refurmaziun è la vischnanca da R. restada fidaivla a la cardientscha cat.; 11 famiglias ref. da R. e da Ladir han stuì emigrar il 1556. Il chastè da Frunsberg è stà la sedia dals baruns dal medem num en il 13. e 14. tschientaner. En il rom d'ina structura colonisatorica ed economica decentralisada han ils da R. pratitgà l'agricultura, l'orticultura e l'allevament da muvel. En il 15.-18. tsch. ha R. constituì in vischinadi cun Ladir e Schnaus, dapi l'entsch. dal 21. tsch. furman las trais vischnancas ina corporaziun d'alp. Meglieraziun gen. 1963-94. Il 2005 eran occupadas 45% da las persunas cun activitad da gudogn a R. en il sectur primar (allevament da muvel, pauca cultivaziun dad ers); numerus pendularis dal lieu, o.t. en ils centers da la Val dal Rain Anteriur. Turissem moderà a l'ur da l'Arena Alva. Part da la populaziun da lingua rum.: 1880 96,4% (LM); 1990 81%/87,7%; 2000 69,4%/83,7% (ML/Lindic).</p> Archiv: Ovras: Funtaunas: Litteratura: L. Cadruvi, R., 1984; U. e G. Büchi, Die Megalithe der Surselva 4, 1986. Adolf Collenberg  Rusca, Nicolò Ruschenberg, von  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: