e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Son Nicolai Son Peder-Pagig  Son Peder Anteriur cumin e vischnanca polit., cirq. Scanvetg, distr. Plessur, situada a 1160 m sin la spunda sanestra dal Scanvetg d'Amez. 1137/39 <em>sancto Petro</em>. Fusiun cun <elirlink href="aid:1973">Pagig</elirlink> a S.-Pagig il 2008. Attestà sco vitg pir vers la fin dal temp medieval. 1808 197 abit.; 1850 108; 1900 115; 1950 161; 2000 154. La baselgia da vallada a S., menz. per l'emprima giada l'onn 831, appartegneva ens. cun la part dadora dal vitg (Laeschgas) a la claustra da Faveras che incassava qua las dieschmas da trais culegnas. L'urbanisaziun è stada pli u main terminada enturn il 1200. La ruina d'in chastè en vischinanza da Lavein datescha prob. dal temp dals signurs da S., menz. en il 12. e 13. tschientaner. Sco vischinadi furmava S. ina part da la dretgira cun il medem num. Grazia a la baselgia da vallada ed a sia funcziun sco lieu da dretgira è S. daventà il center da quella. La refurmaziun è vegnida introducida il 1530 a S. La lingua rum. è sparida enturn il 1570. Las entradas principalas provegnivan da l'allevament da muvel e da la cultivaziun dad ers (chonv). En ils onns 1875-77 è vegnida construida la via tras la val, il 1914 la staziun S.-Molinis da la Viafier d'Arosa. Dapi il 1984 sa sviluppa a S.-Fatschel (Hochwang) in turissem d'enviern moderà cun ina sutgera e dus runals. A S. è era vegnì installà in implant da glera e da betun. L'anteriur cumin da S. (numnà era "Gerichtsgemeinde Ausserschanfigg") era sa furmà da la fusiun dals vischinadis da S., Peist, Molinis, Pagig, Castiel, Lüen, Calfraisa e Maladers che suttastevan a la medema giurisdicziun auta (fin en il temp medieval tardiv part da la dretgira da la prefectura da Cuira). Ils signurs territorials da questas vischnancas oriundamain rum. dal Scanvetg Dadora e d'Amez èn stads fin il 1338 ils Vazs (sco possessurs d'in feud episcopal), alura ils Werdenbergs ed a partir dal 1363 per l'emprima giada ils Toggenburgs. Hans de Cresta, landamma da S., è stà il 1436 in dals confundaturs da la LDD. Ils novs signurs èn stads a partir dal 1437 ils Montforts, suenter il 1471 ils Matschs, a partir dal 1479 l'Austria, a la quala S. aveva da proponer trais candidats per l'elecziun dal landamma. Il 1652 è la vischnanca sa cumprada libra dals dretgs signurils austr., il 1657 da quels episcopals. Cun Pralung ed Arosa furman las vischnancas da l'anteriur cumin dapi il 1851 il cirquit dal Scanvetg entaifer il district da la Plessur.<br /><br /></p> Archiv: Ovras: Funtaunas: Litteratura: Kdm GR 2, 203-09; F. Pieth, Aus der Geschichte des Tales Schanfigg, en: JHGG, 1951, 97-125; Gem. GR, nr 142, 1985. Jürg Simonett  Son Nicolai Son Peder-Pagig  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: