e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Refurmaziun Regeneraziun  Regaglias Term che deriva dal lat. <em>iura regalia, </em>v.d. ils dretgs suprems, il possess ed ils bains da la curuna che furman la basa dal domini roial. A las regaglias magiuras appartegnan la <elirlink href="aid:1429">legislaziun</elirlink> e la <elirlink href="aid:1121">giurisdicziun</elirlink> suprema, la concessiun da privilegis, la stipulaziun d'<elirlink href="aid:37">allianzas</elirlink> e l'execuziun da la controlla suprema, a las minuras la <elirlink href="aid:788">chatscha</elirlink> e la <elirlink href="aid:2123">pestga</elirlink>, las <elirlink href="aid:1093">fieras</elirlink>, las <elirlink href="aid:2073">minieras</elirlink> e salinas, ils dazis, il batter munaidas, il dretg munic., las taglias e la polizia. Cun exequir la suveranitad territoriala (civila) en num da l'Imperi german èn daventads l'uvestg da Cuira e l'avat da Mustér vasals e prinzis imperials en il temp autmedieval. Da quel temp ed en il temp medieval tardiv è la plipart da las regaglias ida tras cessiun u usurpaziun en ils mauns dals signurs feudals e da las citads. En il Grischun han ils "cumins e cussegls" da la Republica da las Trais Lias surpiglià quellas a partir dal 16. tsch. (<elirlink href="aid:724">Artitgels da Glion</elirlink>).</p> Archiv: Ovras: Funtaunas: Litteratura: HRG 4, 472-79; HbBG 1 e 2. Adolf Collenberg  Refurmaziun Regeneraziun  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: