e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Trais Plaivs Traona  Tràn Anteriura vischnanca polit., cirq. Tumleastga, distr. Rain Posteriur. Fusiunada il 2009 ens. cun <elirlink href="aid:2686">Sched</elirlink>, <elirlink href="aid:2957">Tumegl</elirlink> e <elirlink href="aid:3010">Veulden</elirlink> a la vischnanca polit. da Tumegl. Vitg a mantun situà a 1473 m sin ina terrassa sin la spunda ost dal Rain Posteriur. Ca. 1150 <em>Hof ad Tranne</em>, tud. Trans (uffiz.). 1803 84 abit.; 1850 104; 1900 56; 1950 61; 2000 69. Il bain attestà il 1208 furniva graun a la claustra da Curvalda. Ils da T. eran purs rum., per part libers da vegl ennà. La baselgia, deditgada als ss. Pieder e Paul (menz. il 1508), vegniva administrada davent dad Almen. Fin a la spariziun da la minoritad cat. a l'entsch. dal 18. tsch. è T. stà confessiunalmain en discordia (Affar da T.). Il 1527 ha la vischnanca cumprà ora ils dretgs feudals. Il 1596 han ils vitgs da la Tumleastga Dadora inizià la separaziun da lur territori da suveranitad communal. Fin il 1851 è T. stà in vischinadi dal cumin dad Ortenstein, a partir dal 1788 ha la vischnanca furmà cun Sched e Veulden il mez cumin dad "Ortenstein Mantogna". Ils da T. vivan anc a l'entsch. dal 21. tsch. prevalentamain da l'allevament da muvel e da l'agricultura. Dal 1918-22 è vegnida construida la via tras la val. L'incendi dal 1944 ha destruì ina gronda part dal vitg ch'è vegnì reconstruì (numerus bains purils sparpagliads). L'arrundaziun dal terren ha gì lieu il 1945-47. Part da la populaziun da lingua rum.: 1880 70,9%; 1941 75%; 1980 37% (LM); 2000 8,7%/11,6% (ML/Lindic).<br /><br /></p> Archiv: Ovras: Funtaunas: C. Dejung, Quellen zur Geschichte der Gemeinde Trans, 2004. Litteratura: Kdm GR 3, 176-78; Gem. GR, nr 184, 1983; Gem. GR, 2003, 378 s. Jürg Simonett  Trais Plaivs Traona  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: