e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Töndury, Emil Töndury, Gian  Töndury, Gian * 31-10-1819 a S-chanf, † 6-7-1901 a Samedan, da S-chanf. Figl da Jan, mastral, e dad Ursula n. Gilly, da Madulain. &#8734; Anna Maria n. Zoja, da Spleia. Gimnasi a Graz (durant dus onns). Gidanter en la pastizaria da ses aug Friedrich Gilly a Hamburg 1835. Fundatur d'ina scola privata a S-chanf 1837. Il 1839-45 č T. stŕ actuar da la cumissiun austr.-svizra, installada per reglar las perditas tras la confiscaziun dals bains grischuns en Vuclina suenter il 1797. Suenter studis da linguas a Paris e da giurisprudenza a Minca advocat a S-chanf a partir dal 1851. Fundatur da la Banca Engiadinaisa Töndury &amp; Cie ch'ha sustegně finanzialmain numerusas cuminanzas d'hotels en l'Engiadin'Ota. Mastral da l'Engiadin'Ota 1851-61. Promotur da las funtaunas mineralas a Scuol-Tarasp e da la lingua rumantscha. En sia vegliadetgna avanzada ha el fundŕ a Samedan, ens. cun il plevon Christian Michel, ina secziun engiadinaisa da la Lia per la pasch tr. ils pievels ch'č daventada pli tard la secziun grischuna. Il 1898 ha T. publitgŕ la translaziun rum. dal cudesch da Bertha von Suttner «Gio las armas!»</p> Archiv: Ovras: Funtaunas: Litteratura: A. Vital, Landamma Gian T., en: Annalas, 19/1905, 91-104; Rauch, Homens prominents, 1951, 21-23. Martin Bundi  Töndury, Emil Töndury, Gian  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: