e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Tuor, Fidel Turban, Karl  Tuor, Pieder * 19-6-1876 ad Aquila (Abruzzas), † 1-11-1957 a Berna, cat., da Breil. Figl da Jacob Anton, commerziant emigrant, e dad Anna Maria n. Coray, da Lags. &#8734; Maria n. Compte, da Friburg. Creschì si a Lags suenter la mort prematura dal bab (1882). Gimnasi a Mustér ed a Sviz. Stud.iur. a Friburg, nua ch'el ha doctorà («Die Freien von Laax», 1903) ed a Vienna, nua ch'el ha abilità tar Moritz Wlassak («Die mors litis im römischen Formularverfahren», 1906). Prof. da dretg rom. a Friburg 1905-20 (rectur 1918-20), alura enfin il 1946 prof. a Berna (rectur 1944-45). Ses cudesch «Das neue Recht» (1912, cumparì a partir da la segunda ediziun 1932 cun il titel «Das Schweizerische Zivilgesetzbuch», enfin il 2006 en 12. ediz.) è daventà in manual da studi general. T. è stà in'autoritad sin il champ dal dretg d'ierta (ses commentari da 1'100 paginas è cumparì il 1912-29) ed in Rumantsch fitg engaschà: sco confundatur e comm. da la Romania (1896), redactur da l'«Ischi» (1907-27), translatur e commentader (era) en lingua rum. dal «Cudesch civil» (1908) e dal «Cudesch penal svizzer» (1942), collavuratur da la «Gasetta Romontscha» (signatura: P.T.) e publicist cunter l'Irredentissem. Ami da Maurus Carnot e da Gion Cahannes. Dr.iur.h.c. da las univ. da Neuchâtel e da Genevra. Undrà en il Curtin d'onur da la LG a Trun.</p> Archiv: Ovras: Ils proverbis giuridics rom., en: Ischi, 7/1903; Co dertgavan nos babuns sur malfatgs, en: Ischi, 9/1908; Contribuziuns d'impurtonza cunter igl irredentissem, en: Ischi, 14/1912; 18/1922; 24/1934; Ils doc. giuridics rom., en: Ischi, 20/1927; La populaziun romontscha, 1935. Funtaunas: Litteratura: A. Cahannes, Prof. dr. Pieder T., en: Annalas, 71/1958, 192-201 (cun fotogr.); Bedeutende Bündner 2, 527-31. Adolf Collenberg  Tuor, Fidel Turban, Karl  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: