e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Fracstein Fraele, Val  Fracziuns Cun fracziuns vegnan designads a medem temp parts d'ina vischnanca politica ed ils comm. reunids tenor partidas en in parlament. Las fracziuns da vischnancas han il dretg da delegar represchentants en il cussegl da vischnanca resp. en cumissiuns parlamentaras. Fracziuns parlamentaras pon furmar era comm. da differentas <elirlink href="aid:2110">partidas politicas</elirlink>. <br />Il chantun Grischun n'enconuscheva avant il 1919 naginas fracziuns en il senn modern dal term. Quellas èn sa furmadas era en il <elirlink href="aid:846">Cussegl grond</elirlink> pir cun l'introducziun da l'elecziun dal Cussegl naz. tenor proporz. La disciplina d'ina fracziun, v.d. l'obligaziun dals comm. da sa preschentar a la publicitad a moda unida, n'è betg fitg exprimida en la democrazia da concordanza svizra. Las partidas giogan ina rolla centrala en la furmaziun da l'opiniun politica sco era en las elecziuns e votaziuns; en ils parlaments (sin tut ils trais stgalims) surpiglian las fracziuns questas funcziuns. Ils parlaments che radunan in dumber d'individis relativamain aut na fissan betg abels da funcziunar a moda adequata senza questa lavur preparatorica. Tschintg parlamentaris (minimum) pon furmar ina fracziun en il Cussegl grond dal Grischun. Las fracziuns nomineschan candidats per las elecziuns en il Parlament. Ellas predelibereschan las tractandas e structureschan qua tras las debattas en ils plenums dals Cussegls, nua ch'ils pledaders da fracziun preschentan ils puncts da vista da las singulas fracziuns; quellas han per ordinari tscherts privilegis en la debatta plenara, e quai tant concernent il temp da discussiun sco era areguard il mument da lur intervenziun (suenter ils pledaders da las cumissiuns, ma avant ils singuls oraturs).<br />En il «Chalender statal» dal 1919 èn vegnids preschentads ils deputads en il Cussegl grond per l'emprima giada sco comm. dad "uniuns" (politicas) che n'eran <em>de jure</em> anc naginas fracziuns en il senn odiern dal pled. Pir il «Chalender statal» dal 1922/23 ha recepì las uniuns politicas chantunalas sco "partidas".<br /><br /></p> Archiv: Ovras: Funtaunas: Litteratura: P. Münch, Wesen und Bedeutung der Parlamentsfraktion aus schweizerischer Sicht, en: Archiv des öffentlichen Rechts, 1995, 382-416; HbBG 3, 274 (grafica); IG, 242 (grafica). Adolf Collenberg  Fracstein Fraele, Val  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: