e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Monticello Moor, von  Monzon, Contract da Il Contract da Monzon, signà tr. la Spagna e la Frantscha ils 5-3-1626, aveva il scopo da neutralisar la Vuclina ch'era vegnida occupada durant ils <elirlink href="aid:2803">Scumbigls grischuns</elirlink>, ens. cun il territori da las Trais Lias, da truppas spagn. ed austr. suenter la sullevaziun dals subdits grischuns il 1620 (<elirlink href="aid:2086">Murdraretsch en Vuclina</elirlink>). L'atun 1624 ha il cardinal Richelieu, ch'aveva surpiglià la pussanza en Frantscha a l'entschatta dal 1624 e che proseguiva ina politica exteriura antihabsburgaisa, tramess truppas franz. sut il cumond dal general François Annibal d'Estrées a "liberar" las Trais Lias e la Vuclina. Intimada unicamain da la raschun da stadi, è la Frantscha puspè s'avischinada a la Spagna, cun la quala ella ha concludì il 1626 il Contract da Monzon, senza consultar ils Grischuns. Quest contract ha apparentamain restabilì il domini da las Trais Lias sur la Vuclina, obligond ils Vuclinais da pajar in tribut als Grischuns, ma snegond a quests ultims tutta preschientscha militara e politica en Vuclina. Als Vuclinais era concedì da nominar en atgna cumpetenza lur autoritads. Truppas papalas occupavan la val. Il contract, che n'era betg vegnì renconuschì dals Grischuns, è restà en vigur fin il 1629.<br /> </p> Archiv: Ovras: Funtaunas: EA 5 II, 2123. Litteratura: HbBG 2, 153 s. Martin Bundi  Monticello Moor, von  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: