e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Rabiusa Radunanza extraordinaria da las Trais Lias  Radio e televisiun Ils 12-10-1946  è vegnida fundada a Cuira la Pro Radio Rumantsch, midada il 1947 en Cumünanza Radio Rumantsch (CRR) resp. il 1957 en Cumünanza (er: Cuminanza) Rumantscha Radio e Televisiun (CRR). La fundaziun è vegnida promovida fermamain da Jakob Job, il directur dal Radio Studio Zürich oriund dal Grischun, e dals exponents da las uniuns culturalas rum., preschents a la radunanza constitutiva: Robert von Planta (represchentant da la Regenza), Steafan Loringett, Erwin Durgiai, Reto Florin, Rudolf Olaf Tönjachen, Robert Ganzoni, Jon Pult, Valentin Theus, Tista Murk, Gallus Pfister, Alfons Maissen ed Otto Spinas. Ses intents primars eran: commembranza a la SRG SSR (cuntanschida il 1954) ed amplificaziun da las emissiuns rumantschas. L'introducziun da la televisiun rum. (1963) e la determinaziun da trais regiuns linguisticas svizras han provocà il 1964 ina restructuraziun gen. da la SSR: la CRR è vegnida integrada en la regiun da la SSR. Il 1968 han ins obtegnì la concessiun per emissiuns da televisiun rum., ed il 1975 han ins creà entaifer la CRR il ressort Televisiun Rumantscha (TvR). Il 1979 ha cuntanschì la CRR in status specific entaifer la SSR, il status d'ina societad regiunala (unitad d'interpresa autonoma) è dentant vegnì concedì pir il 1991. Il 1995 è la TvR vegnida separada da las structuras organisatoricas da la Televisiun Svizra SF DRS.</p> <p>Las incumbensas da RTR en d'elavurar e derasar in vast program rum. da radio e televisiun, tgirar la diversitad linguistica rum., promover il diever surregiunal dal rumantsch grischun e far punts tr. las differentas regiuns linguisticas rum. e cun la diaspora rumantscha. Il radio rum. na vegn betg mo recepì en il territori grischun, mabain era en bleras parts da l'ulteriura Svizra (via cabel), en l'entira Europa (via satellit) e perfin en il rest dal mund (via internet, live-stream). Structura: radunanza dals comm., cussegl regiunal (15 comm.), directori (5), cussegl dal public (14), organ da mediaziun (2) e partiziuns per la producziun d'emissiuns da radio e televisiun, cun mintgamai in schef da program. Dumber da plazzas 2004: 98 (128 occupads); 2008 117 (155). Svieuta: 2000 16,1 miu. frs; 2008 24.<br /><br />Ils 17-1-1925 ha emess il Radio Zürich dal Hönggerberg l'emprima contribuziun radiofonica en lingua rum., ed il 1966 è vegnida transmessa l'emprima emissiun da radio davent dal post da Cuira (Tista Murk). Il svilup da las emissiuns rum. è stà ils emprims decennis fitg modest e las contribuziuns vegnivan procuradas fin il 1966 davent da Turitg. La concessiun d'ina quarta chadaina da radio (undas curtas) en il Grischun (1984) e la reorganisaziun dal 1991 surmenziunada han preparà la via ad in schlargiament considerabel dal program da radio rum. (2006 14 uras al di; 2008 24). Il 1987 han ins engaschà ils emprims collavuraturs da radio en las regiuns rum. e promovì dapi alura la decentralisaziun, instituind correspundents a Mustér, Glion, Suagnign, Samedan, Scuol e (durant las sessiuns dal Parlament fed.) a Berna.<br /> L'emprima emissiun da televisiun en lingua rum., «Il Balcun Tort», producida da Tista Murk, datescha dals 17-2-1963. Ils 6-6-2006 è vegnì inaugurà il nov Center da medias, la Chasa RTR a Cuira. Midada da num 2007 da CRR a SRG SSR Svizra Rumantscha ed il 2011 a Radiotelevisiun Svizra Rumantscha (RTR).<br />Sco presidents da RTR segnan Robert Ganzoni (1946-51), Tista Murk (fin il 1959), Christian Barandun (fin il 1968), Stefan Sonder (fin il 1984), Fidel Caviezel (fin il 1996), Luregn Mathias Cavelty (fin il 2005) e Duri Bezzola (dapi il 2006), sco directurs Clemens Pally (1969-84), Chasper Stupan (1985-2001), Bernard Cathomas (2002-2009) e Mariano Tschuor (dapi il 2009).  </p> Archiv: Ovras: Funtaunas: Rapp. annuals CRR e RTR, 1946-. Litteratura: F. Caviezel, 50 onns Cuminanza Rumantscha Radio e Televisiun CRR 1946-1996, 1996. Adolf Collenberg  Rabiusa Radunanza extraordinaria da las Trais Lias  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: