e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Giacometti, Giovanni Gian Belsch  Giacometti, Zaccaria * 26-9-1893 a Stampa, † 10-8-1970 a Turitg, ref., da Stampa. Figl da Zaccaria, scolast, e dad Anna n. Stampa. ∞ Johanna n. Mezger. Stud.iur. a Turitg e Basilea, dr.iur. 1918, abilitaziun 1924. Nominà il 1927 prof. eo. da dretg public ed eccles. a l'Univ. da Turitg, alura  prof. ord. da dretg public 1936-61. G. è stà in exponent impurtant da la teoria lib.-dem. dal Stadi sviluppada en l'Europa Occidentala. Influenzà da las ideas da l'Illuminissem, da la Revoluziun franz. e dal liberalissem franz. dal 19. tsch., è G. s'engaschà o.t. per la separaziun da las pussanzas, ils dretgs da libertad e la democrazia, defendend tr.a. la separaziun dal Stadi e da la Baselgia. En ils onns 1930-40 ha el crititgà vehementamain ils decrets fed. en dumondas da dretg economic suttamess a la clausula d'urgenza, perquai ch'els violavan la separaziun da las pussanzas ed ils dretgs dem. dals burgais. A l'irraziunalissem pli e pli manifest en il dretg public tud. ha el fatg frunt cun appellar a la concepziun normativistica da la scola raziunalistica viennaisa da Hans Kelsen. Uschia ha G. surpiglià pli e pli la rolla d'in guardian da la libertad e da la democrazia che sa cundiziunavan a ses avis a moda fundamentala. El è s'engaschà instancablamain per la fidaivladad severa visavi il Stadi da dretg e la Constituziun. Durant la Segunda Guerra mundiala ha el crititgà consequentamain ils decrets e las praticas dal reschim dals plainpudairs sco anticonstituziunalas, perquai che la Const. fed. na preveseva nagin dretg d'urgenza. Ses studis davart il dretg public han gì in'efficacitad pli gronda che quels davart il dretg administrativ. Ovras: Das Staatsrecht der schweizerischen Kantone, 1941; Schweizerisches Bundesstaatsrecht, 1949; Die Demokratie als Hüterin der Menschenrechte, 1954; Die Freiheitsrechtskataloge als Kodifikation der Freiheit, en: Zeitschrift für schweizerisches Recht, 1955, 149-71; Ausgewählte Schriften, edidas dad A. Kölz, 1994. Litteratura: A. Kölz, Freiheit und Demokratie - Zum hundertsten Geburtstag von Zaccaria G., en: Zeitschrift für schweizerisches Recht, 1993, 143-55. Alfred Kölz  Giacometti, Giovanni Gian Belsch  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: