e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Filisur Finanzas publicas  Film rumantsch L'istorgia dal film rum. coincida per gronda part cun il svilup da las emissiuns rum. en ils programs da la Televisiun Svizra. A partir dal 1963 (emprima emissiun dal «Balcun tort») han furmà ils films documentars da l'um da camera e reschissur Mic Feuerstein il maletg dal mund alpin grischun, en spezial quel dal Parc Naziunal Svizzer en ed ordaifer la Rumantschia. Films dramatics rum. èn restads, per mancanza da resursas finanzialas, l'excepziun e quels ch'èn vegnids realisads sa basan per ordinari sin ovras litteraras, sco p.ex. «Retuorn» (1986), versiun cinematografica da l'«Accord» dad Oscar Peer u «Levzas petras» (1993), tenor il roman cun il medem titel da Gion Deplazes. Daniel Schmid da Flem, cineast da renum mundial, ha integrà en intgins da ses films curtas passaschas rum. sco elements exotics. Dal 1990 fin il 1993 ha l'emissiun satirica «Muschkito» da la TvR fatg furore e vala era sin il plaun naz. sco exemplarica per ses gener. A partir dal 1996 è la TvR s'averta ad auturas ed auturs d'ordaifer ed è s'engaschada en coproducziuns. Films rum. cumparan regularmain en ils programs dals Dis da film da Soloturn ed obtegnan premis era a festivals a l'exteriur. Il film «Increschantüm» da Stefan Haupt (2000), in purtret dals "Fränzlis da Tschlin" (coproducziun TvR) è però fin oz il sulet film rum. ch'ha chattà cun success la via en ils kinos da la Svizra tudestga. Firmas da producziun devi il 2008 mo duas en l'intschess rum.: la Monte Films da Gieri Venzin a Sedrun e la Frilm dad Urs Frey († 17-6-2008) a Guarda. La gruppa da film Movie Encarden a Surrein-Sumvitg è sa deditgada dal 1998 fin il 2003 cun grond schlantsch al giuven film rumantsch. Intgins Rumantschs e Rumantschas han frequentà ils davos onns scolas da film en Svizra ed a l'exteriur - in pass a la professiunalisaziun da quest mastergn er en terra rumantscha. Il 2007 è vegnida fundada la societad Cineasts Rumantschs cun la mira da meglierar e promover il film rum. e da sustegnair e cussegliar ils cineasts. Litteratura: J. Frischknecht e.a., Filmlandschaft: Engadin, Bergell, Puschlav, Münstertal, 2003 (cun bibliogr.); I. Jaeger, Dokumentierte Lebenswelten von Khartum bis Müstair, en: TG, 2004, nr 6, 20-22; LQ, 28-11-2007. Peter Egloff  Filisur Finanzas publicas  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: