Logo und Banner  

Lexicon Istoric Retic (LIR)

Lemma
Chavazzin  

A
 B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z

stampa
lemma precedents Greifenstein, vonGrepault lemma sequent

Greina
Vallada alpina nunabitada, situada ad in'autezza da 2190 fin 2360 m tr. Sumvitg e Vrin e la Val dal Blegn al sparta-auas cun il chantun Tessin. La G. vegn identifitgada cun il Mons Aduelas descrit dal geograf grec Strabon. Il passadi tr. la Val dal Rain e l'Italia ha giugą fin enturn il 1900 ina rolla impurtanta per il commerzi da muvel ed il commerzi en detagl pratitgą dals Lumnezians a las fieras tessinaisas, sco era per ils avdants da la Val dal Blegn ch'han utilisą quest passadi a partir dal 15. tsch. per cuntanscher lur alps davos Vrin (Blengias e.a.). Il Pass Crap (tal. Passo della G.) č dentant adina restą en la sumbriva dal Lucmagn. En possess da la dretgira da la Lumnezia, č la G. vegnida vendida il 1494 sco feud ereditar ad Aquila, cun resalva dal dretg da chargiar la G. cun chavals lumnezians, utilisą la davosa giada il 1902 e vendģ medemamain ad Aquila il 1929. Il 1781 han Aquila e Semione gģ litas pervia dals cunfins da las alps tr. la G. e la Val Camadra. A partir dal 1885 han il Grischun ed il Tessin reglą ils cunfins chantunals. Ils projects da vias e viafiers dal 19. e 20. tsch., propagads sco alternativa a l'amplificaziun dal Gottard, n'čn mai vegnids realisads. Il project d'in lai da serra, lantschą da las OE da la Svizra Nordorientala (OENO/NOK), č vegnģ banduną il 1986 suenter ina campagna naz. per la protecziun da questa cuntrada da gronda impurtanza natirala e culturala. La G. č ina cuntrada tractada savens en l'art (p.ex. Bryan Cyril Thurston) ed en la litteratura rum. (Toni Halter, Gion Deplazes, Leo Tuor).


Litteratura:
G., edģ da B.C. Thurston, 1973; B. Bearth, G., lic. Turitg, ms., 1992; La G. und Flusslandschaften im Wallis, 2004³.

Adolf Collenberg

lemma precedents Greifenstein, vonGrepault lemma sequent

pagina precedenta


© HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar
il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda
electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada.





Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: