e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Guarda Guardia svizra papala  Guardaval Il pli impurtant cumplex fortifitgà da l'Engiadin'Ota, situà sin in sparun grippus al vest sur Madulain. In foss separa l'areal dal chastè da la muntogna. La tur principala quadrata a dus plauns, situada al vest dal cumplex, fa part da la substanza la pli veglia dal chastè; a quel è vegnì agiuntà pli tard in mir da tschinta cun in plan irregular. A l'ost sa chattava in tract d'abitar da pliras parts ed ina stalla. En il chantun meridiunal dal mir da tschinta existan restanzas d'ina tur da defensiun. G. è vegnì erigì enturn il 1250 sut l'uv. Volkard von Neuburg sco center administrativ dals bains episcopals en l'Engiadin'Ota. A la fin dal 14. tsch. era il chastè la residenza dals chastellans episcopals, ils signurs von Planta da Zuoz, e serviva da post da duana. Impegnà da l'uvestg a l'entsch. dal 15. tsch., è il cumplex vegnì bandunà vers la fin dal tschientaner ed è alura ì plaunsieu en decadenza. A l'entsch. dal 17. tsch. è G. menziunà sco ruina; il 1937 han inizià las emprimas lavurs da restauraziun. Litteratura: Clavadetscher/Meyer, Burgenbuch, 235 s. Maria-Letizia Boscardin  Guarda Guardia svizra papala  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: