e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Hildibald Hirschbühl, Alois  Hilty, Carl * 28-2-1833 a Grabs/SG, † 12-10-1909 a Clarens/VD, ref., da Grabs e Cuira. Figl da Johann Ulrich, medi a Cuira, e dad Elisabeth n. Killias, da Cuira. Quinà da Hans Hold (1826-1910). ∞ Johanna n. Gaertner, figlia da Gustav, professer da dretg a Berna. Scola chant. a Cuira 1844-50, stud.iur. a Göttingen (1851-53) e Heidelberg, dr.iur. 1854. Suenter segiurns linguistics a Paris e Londra, ha H. manà in biro d'advocatura a Cuira 1855-74. Alura è el s'occupà da dumondas generalas, istoricas e filosoficas ed ha scrit tractats davart l'istorgia dal dretg public, ma era davart la religiun e l'etica. El è daventà enconuschent cun las ovras «Theoretiker und Idealisten in der Demokratie» (1868), «Die Bundesverfassungen der schweizerischen Eidgenossenschaft» (1891) e «Glück» (1891-95, restampà 1987). Fundatur ed editur (fin a sia mort) da la revista «Politisches Jahrbuch der Schweizerischen Eidgenossenschaft». Il 1874 ha la Regenza bernaisa nominà el per vita duranta prof. da dretg fed. e da dretg public chant. a l'Univ. da Berna. A partir dal 1882 ha el era instruì il dretg public general ed il dretg internaziunal. En il militar ha H. fatg part dapi il 1862 dal stab da giustia ed ha presidià dapi il 1892 la giustia militara sco auditur superiur. D'orientaziun politica rad., è el stà deputà en il Cussegl naz. dal 1890 fin a sia mort. Il 1909 ha il Cussegl fed. nominà el in dals trais represchentants da la Svizra a la dretgira da cumpromiss internaz. a Den Haag. Ils studis istorics da H. sa basan sin funtaunas contemporanas ed avevan en mira d'analisar criticamain il spiert dals temps passads. En sias activitads politicas ed en sias scrittiras respectivas ha el tschertgà, en maniera betg dogmatica, da percepir ils fenomens socials e politics en lur valur etica e da valitar els tenor lur applicaziun pratica pussibla. Litteratura: Politisches Jahrbuch der Schweizerischen Eidgenossenschaft, 24/1910, 415-23 (cun reg. d'ovras); H. Mattmüller, Carl H., 1833-1909, 1966; NDB 9, 166; P. Schneider, Carl H., en: Zeitschrift für schweizerisches Recht, nova retscha, 106/1987, 505-34; O. Ackermann, Carl H. - Praeceptor Helvetiae?, en: Werdenberger Jahrbuch, 8/1995, 178-82. Eva Petrig-Schuler  Hildibald Hirschbühl, Alois  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: