e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Lavetsch Lavinas  Lavin Vischnanca polit., cirq. Sur Tasna, distr. En. Vitg lung la via situŕ a la riva sanestra da l'En, lieu da mastralia dal cirquit. 12. tsch. Lawinis. 1835 359 abit.; 1850 367; 1900 249; 1950 242; 1970 155; 1990 184; 2000 174. Abitadi dal temp da bronz mesaun sin Las Muottas. L. č attestŕ sco vitg cumpact pir en il 13. e 14. tschientaner. La fracziun da Gonda, menz. gia vers il 1160, č vegnida bandunada en il 17. tsch. (ruina restaurada dapi il 1983). Sin il plaun ecclesiastic ha L. dependě dad Ardez fin il 1325, alura č la vischnanca s'unida cun Susch e dapi il 1422 furma ella in'atgna plaiv. Il 1529 ha Philipp Gallicius introducě la refurmaziun a L. Vers il 1500 č vegnida construida la baselgia actuala, ornada cun picturas remartgablas en stil gotic tardiv, messas a la glisch il 1955-56. Il vitg č vegně destruě da truppas austr. il 1499 ed il 1622. Suenter la liberaziun da l'Austria (1652) ha L. fatg part dal cumin da Sut Tasna fin il 1851. En il temp modern čn stadas las funtaunas da gudogn da la regiun l'allevament da muvel, la cultivaziun da granezza, l'export da laina ed il servetsch mercenar. Lung l'aual Lavinuoz čn naschids manaschis industrials ed implants per elavurar ils minerals d'arom, explotads en il 18. tschientaner. L'incendi dal 1869 ha destruě 136 edifizis (68 chasas) ch'čn vegnids reconstruids mo per part, quai che caracterisescha anc oz il maletg dal vitg. Staziun da la VR 1913. Sviament dapi il 1971. Il portal sid dal tunnel dal Veraina, avert il 1999 cun ina staziun per il transport dad autos, sa chatta sin il territori da L. Il 2000 eran occupadas 58% da las persunas cun activitad da gudogn a L. en il sectur terziar. Part da la populaziun da lingua rum.: 2000 75,9%/85,6% (ML/Lindic). Litteratura: N. Caviezel, L. GR, 1985; U. Clavadetscher, M. Janosa, Die Wüstung Gonda bei L., en: ArGR, 378-83. Paul Eugen Grimm  Lavetsch Lavinas  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: