e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Lon Looser, Elias  Londra La metropola da la Gronda Britannia č stada in lieu d'operusitad da numerus emigrants ed emissaris impurtants dal Grischun. En il 17. tsch. ha il plevon evang. Hans Baptista Stuppa da Clavenna pastorą la baselgia savoiarda a L. ed č vegnģ incumbensą dad Oliver Cromwell cun missiuns diplomaticas. En connex cun la Guerra da successiun spagn. (1701-14) ha la Svizra ref., surtut era il Grischun, tgirą stretgas relaziuns cun l'Engalterra. Quest'amicizia ha motivą plirs Grischuns dad ir a L. Il 1708-10 ha l'envoyé Peter von Salis propagą en l'Engalterra la renovaziun dal Capitulat da Milaun e l'admissiun dals refurmads en las Terras subditas. Il 1704 ed il 1711 č il preditgant Johann Christian Leonhardi sa trategnģ a L., nua ch'el ha publitgą duas scrittiras davart il Grischun. Andreas Planta č stą tr.a. prof. da matematica, preditgant a la baselgia ref. tudestga e bibliotecar al British Museum da L. Ses figl Joseph (* 1744) č daventą il 1792 l'emprim directur dal British Museum ed ha edģ a L. il 1776 in tractat davart la lingua rum. ed il 1809 in ulteriur davart l'istorgia da la Confed. helvetica. Il figl da quel, Joseph (* 1787), č stą secretari dal Ministeri britannic dals affars externs e comm. dal Parlament. Angelika Kauffmann ha gidą a fundar la Royal Academy a L. ("Founder Member", designą dal retg George III 1768). En il 18. tsch. čn emigrads industrials engiadinais en la chapitala britannica: il 1737 č doc. in Bartrumieu Barat da Samedan (firma Baratty) e dapi il 1776 il commerziant Simon Baratty. Tr. il 1693 ed il 1815 cumparan a L. las fam. engiadinaisas Tognun/Tugnum, Philippi, Rascher, Tratschin e Petzi sco era Johannes Barandun da Veulden. Oz regordan surtut ils massada cudeschs rum. conservads en la biblioteca dal British Museum  - ina da las pli grondas collecziuns rum. dal mund - al grond interess manifestą da l'Engalterra per il Grischun rum. durant il 18. tsch. ed a la premura da collecziunar da ses directurs (p.p. grischuns). Litteratura: Joseph Planta, Geschichte der romanischen Sprache, 1983 (ediz. tud. dad «An account of the Romansh language» da 1776, procurada ed introducida da H. Haarmann); Kaiser, Zuckerbäcker. Martin Bundi  Lon Looser, Elias  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: