e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Ludwig, Johannes Lumaga, Lorenzo  Lüen Vischnanca polit., cirq. Scanvetg, distr. Plessur. Vitg a mantun situà sin la spunda nord dal Scanvetg Central. 1084 Leune, rum. antruras Leun. 1850 83 abit.; 1900 68; 1950 77; 2000 74. Chats da munaidas romanas. Tenor l'acta da fundaziun dal 1084 han ils vischins libers da L. (da lingua rum.) dotà la baselgia da S. Zeno, gist construida, cun agens bains e regalà ella a l'uvestg da Cuira. Quest doc. permetta da supponer ina colonisaziun intensiva cun cultivaziun dad ers (chonv), pumicultura ed allevament da nursas. Als signurs de Vaz, vasals da l'uvestg da Cuira, èn suandads ils Werdenbergs il 1338 ed ils Toggenburgs il 1363. Sco vischinadi dal cumin da S. Peder è L. s'unì a la LDD il 1436. La suveranitad territoriala è passada als conts von Montfort il 1437, als von Matsch il 1471 ed a l'Austria il 1479. Enturn il 1530 ha L. aderì a la Refurmaziun. Anc il 1570 era la vischnanca per gronda part da lingua rumantscha. Ils dretgs signurils èn vegnids cumprads ora il 1652, ils dretgs feudals episcopals il 1657. La via da la val, situada 200 m sur la vischnanca, è vegnida construida en ils onns 1875-77; la staziun L.-Castiel da la linia da viafier per Arosa e la centrala electrica èn vegnidas realisadas il 1914. Il medem onn è succedida l'electrificaziun a L. Il 2005 lavuravan tschintg persunas cun activitad da gudogn en manaschis agriculs, las ulteriuras nov en il terz sectur. Meglieraziun generala concludida il 2009. Litteratura: Kdm GR 2, 192-98; F. Pieth, Aus der Geschichte des Tales Schanfigg, en: JHGG, 1951, 97-125; Maiensässinventar Graubünden, quad. 16, Schanfigg, 1999; R. Furter, Schanfigg: Bevölkerung und Wirtschaft 17. bis 19. Jahrhundert, lic. Berna, 2000. Jürg Simonett  Ludwig, Johannes Lumaga, Lorenzo  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: