e-LIR / Lexicon
Assistenza e-LIR
Contact
Publicaziun
Sponsurs
|
Lexicon Istoric Retic (LIR)
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
Lavur cumina
Servetsch voluntar e gratuit dal singul individi en favur da la cuminanza. Avant la Segunda Guerra mundiala era la lavur cumina en las regiuns alpinas surtut in servetsch a la cuminanza imponì tras libra decisiun dals vischins. Quest servetsch cumpigliava il mantegniment da vias e sendas, la construcziun da rempars ed edifizis sco era lavurs sin alps e pastgiras ed en guauds. Era commembers da corporaziuns, associaziuns u pravendas prestavan lavur cumina, p.ex. per furns, pastrigns, tginettas, lingias d'aua, chascharias e baselgias. Las pli veglias attestaziuns da lavur cumina en la Currezia dateschan dal 12.-14. tsch. en la circumscripziun opera (schurnada) u opera cum bubus (lavur cun bovs, v.d. cun manadira; Manaida). Il princip da la lavur cumina è vegnì sutminà en il Grischun tras la salarisaziun ad ura, introducida cun l'urden general dal 1925. La lescha com. dal 1943 distinguiva tr. lavur cumina en il senn d'ina obligaziun dals burgais (servetsch da pumpiers, construcziun da rempars, lavurs da rumida en cas da donns da la natira, remplantaziuns da guauds, preparaziun da material da construcziun per baselgias e scolas) e lavur cumina prestada dad usufructuaris (runcar, ladar e sauar pastgiras, mantegnair las vias d'alp e quellas forestalas). Oz vegn prestà mo darar lavur cumina en il rom da leschas u decisiuns communalas.
Litteratura:
E. Durgiai, Das Gemeinwerk, 1943; A. Niederer, Frühere Formen kollektiver Arbeit in ländlichen Gemeinden, en: BM, 1989, 307-29 (cun ill.).
Martin Bundi
© HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar
il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda
electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada.
| |
|
Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail:
|
|
Lavur a chasa