e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Manaida Mani, Benedict  Manatschal, Friedrich * 20-1-1845 a Breslovia, † 23-11-1919 a Cuira, ref., da Sta. Maria en Val Müstair. Figl da Johann, pastizier emigrà e proprietari d'ina pastizaria renumada a Breslovia, e dad Anna Kathrina n. Caratsch, da Sta. Maria en Val Müstair. ∞ 1884 Emilia n. Weber. Scola chant. a Cuira, studis da giurisprudenza e litteratura a Heidelberg, Minca e Paris. Comm. dal Cussegl grond per il cirquit da la Val Müstair 1869-1917 (cun interrupziuns), cuss. guv. 1881-85 (pres. 1884), sco tal engaschà fermamain per surmuntar las divergenzas confessiunalas, pres. da la citad da Cuira 1886, comm. da la Dretgira chant. 1897-1907. M., in spiert polivalent, valeva sco politicher lib. progressiv e s'occupava cun preferenza cun la politica sociala. Sia posiziun favuraivla als lavurers ha provocà savens cuntraversas cun sia partida (il 1890 ha el fundà l'Uniun radicaldemocratica da Cuira) ed ha manà el al schurnalissem. Il 1868 ha M. fatg in voluntariat en la redacziun dal «Freier Rätier», alura en quella dal «Landbote» a Wintertur. Il 1875 è el sa domicilià a Cuira, nua ch'el ha fundà il «Bündner Volksblatt» (1877-89) che s'opponiva en dumondas politic-economicas a la gasetta «Der Freie Rätier» da Georg Gengel; quel è daventà ideologicamain il successur dal «Volksmann» (1870-75) da Luzius Michel, fermamain engaschà sin il champ social. Il 1886 ha M. acquistà las participaziuns da Conrad Conzett a la stamparia ed ha fundà cun Karl Sebastian Ebner las «Bündner Nachrichten» (gasetta lib.-rad.). Il 1890 ha el fusiunà il «Bündner Volksblatt» cun il «Wochenblatt für die Landschaft Davos» ch'èn però cumparidas a partir dal 1892 separadamain sco «Davoser Zeitung» e «Neue Bündner Zeitung». Il 1892 ha el acquistà il «Freier Rätier» (en crisa dapi la mort da Christian Tester il 1890); grazia al vent frestg lib. da M. ha quella gasetta dentant prest pudì metter en la sumbriva la «Neue Bündner Zeitung» lib. da dretga da Michael Valär. Ovras: Erinnerungen, 1919. Litteratura: Bedeutende Bündner 2, 197-200; Foppa, Deutschsprachige Presse. Peter Metz  Manaida Mani, Benedict  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: