e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Malix Malögia, Pass dal  Malögia District da l'Engiadin'Ota e Val Bergiaglia e fracz. da Stampa. Il distr. da M., instituì il 1851, cumpiglia ils cirq. da la Bergiaglia e da l'Engiadin'Ota e s'extenda fin a la Punt Ota (ca. 5 km sur Zernez). La fracziun, situada sin 1815 m al Pass dal M. en la planira auta da l'Engiadin'Ota, cumpiglia ils anteriurs lieus da stad dals purs da Stampa: M., Isola, Capolago, Pila ed Orden. 1244 Malongum, 1275 Malodia (preroman), tud. Maloja (uffiz.). M. è vegnì colonisà davent da Stampa a partir dal 15. tschientaner. L'Hotel Kulm, che serviva era da staziun da posta, è stà avert fin il 1880. Il cont beltg Camille de Renesse ha transfurmà M. en in center da segiurn per l'aristocrazia europeica: tr. il 1882 ed il 1884 èn sortids il Maloja Palace, considerà a ses temp sco l'hotel il pli luxurius da l'Europa, in hotel-chalet (l'actual Schweizerhaus), ina baselgia cat. ed il chastè da fam. Belvédère (mai terminà). Suenter ina fluriziun enturn il 1900 ha M. pers cun las duas guerras mundialas l'impurtanza sco lieu da cura luxurius, ma betg sco destinaziun turistica (16'594 viagiaturs cun la posta sin la ruta dal M. dal 1882-1900, 218'884 dal 1930-52). Las attracziuns da la regiun èn ils lais alpins, il reservat natiral ed il pli grond cumplex da mulins da glatscher da l'Europa. Il vitg dispona d'ina scola primara. Litteratura: H. Brunner e.a., Führer durch das Gletschermühlen-Reservat Maloja und seine Umgebung, 1956; R. Stampa, Storia della Bregaglia, 1963 (1991³); B. Langer, Maloja - Stätte der Maler und Sucher, en: BJb, 1982, 32-43; P. Böckli, Bis zum Tod der Gräfin: das Drama um den Hotelpalast des Grafen de Renesse in Maloja, 1998 (20099); R. Bücheler e.a., Maloja: Bergell/Oberengadin: Natur und Kultur einer Passlandschaft, 2009. Adolf Collenberg  Malix Malögia, Pass dal  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: