Logo und Banner  

Lexicon Istoric Retic (LIR)

Lemma
Chavazzin  

A
 B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z

stampa
lemma precedents MalögiaManaida lemma sequent

Malögia, Pass dal
Passadi a 1815 m che collia la Bergiaglia sur ina rampa da 356 meters differenza d'autezza cun il vitg da M., situà en la planira auta da l'Engiadin'Ota, tal. Passo del M., tud. Malojapass. El furma il sparta-auas principal tr. la Mera (Mar Adriatica) e l'En (Mar Naira). 1244 Malongum, 1275 Malodia (preroman). Il Pass dal M. è stà durant quasi dus millennis in passadi impurtant tr. il Lai da Com ed il Pass dal Güglia resp. l'Engiadina vers Danuder. Ils scienziads discutan a moda cuntraversa l'attribuziun al temp roman u preroman d'ina rampa per chars cun ina pendenza da 30%, scuverta il 1972 a Malögin. Dapi il 2. tsch. s.C. è attestada l'utilisaziun dal pass tras ils Romans; dapi il 45 s. C. ha existì ina colliaziun a la Via Claudia a Finstermünz. La martganzia da transit vegniva transportada cun animals da sauma e navettas a Silvaplauna. A partir dal temp medieval tardiv gestiva il port da la Bergiaglia ils transports fin a Segl. A partir da la mesadad dal 14. tsch. è il Pass da M. vegnì utilisà o.t. dals Stromers, ina fam. da commerziants da Nürnberg. Il 1648 è attestà in ospizi cun susta sin il pass. Surtut per ils berniers da vin constituiva il Pass dal M. ina colliaziun impurtanta cun la Val Malenc sur il Pass dal Müret. Tr. il 1827 ed il 1828 è vegnida construida la via charrabla Silvaplauna-Casaccia. Durant la stad dal 1907 traversavan mintga di var 450 chavals il pass, l'enviern var 107. L'avertura da la Viafier dal Bernina (1910) ha chaschunà in chal considerabel dal transport da martganzia sur il Pass dal M. La stad dal 1919 èn circulads ils emprims autos da posta sur il pass, a partir dal 1927 durant l'entir onn. L'avertura dals tunnels d'autos dal S. Bernardin (1967) e dal Gottard (1980) han mess ina fin al transport da martganzia sur il Pass dal M. 


Litteratura:
R. Staub, A.U. Däniker, Die Passlandschaft von Maloja und die Gletschermühlen, 1952; Planta, Verkehrswege 2, 19-28; C.P. Ehrensperger, Römische Land- und Wasserstrassen im Oberengadiner Seengebiet, en: JHGG 1991, 75-140.

Adolf Collenberg

lemma precedents MalögiaManaida lemma sequent

pagina precedenta


© HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar
il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda
electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada.





Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: