e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Eichhorn, Ambrosius Electrificaziun  Eigias Vischnanca polit., cirq. Tschintg Vitgs, distr. Landquart (avant il 2001 Landquart Sut), cun las fracz. da Landquart e Landquart-Fabriken (fin il 2004). Ca. 840 Ovinae/Aviuns (prob. E.), 1149 Auuine, 1225 Huiuns, 1253 Yges, tud. Igis (uffiz.). Center commerzial e center da viafier da la Val dal Rain e dal Partenz. E. è demograficamain la terz gronda vischnanca dal Grischun. 1850 637 abit. (cun Landquart); 1880 989; 1900 1'201; 1950 2'794; 2000 7'228. Chats da munaidas dal temp da bronz e dal temp rom. a Marschlins. Tipica regiun d'urbarisaziun en il temp medieval tempriv. Appartegnenta oriundamain a la curt roiala francona da Zezras, è ella passada il 955 cun quest'ultima a l'uvestgieu da Cuira che l'ha integrada a la fortezza episcopala da Friedau. Ad E. èn doc. enturn il 1260 bains da l'abazia da Faveras e, en mesira pli modesta, da las claustras da Curvalda e da S. Gliezi e dals conts de Werdenberg (tuts attestads il 1149). Il 1519 ha E. fatg part da la dretgira auta dals Quatter Vitgs, entaifer la quala ella disponiva, ens. cun Marschlins e Ganda, d'in settavel dals represchentants politics. Il 1650 ha la vischnanca cumprà ora ils dretgs feudals da l'abazia da Faveras ed il 1670 tut quels da l'uvestg. Immigrants da lingua tud., tranter ils quals ils Gualsers, èn sa domiciliads ad E. en il 14. tsch., iniziond en il tschientaner sequent la germanisaziun da la regiun. La construcziun da la Punt da duana (tud. Bischofsbruck u Obere Zollbrücke) sur la Landquart (1509) ha permess da stabilir ina colliaziun directa nord-sid vers Zezras passond per il mulin da Domans. La baselgia in Ovine, menz. il 841 e consecrada als ss. Cosmos e Damian, n'exista betg pli. La baselgia da S. Tumasch, en possess da Faveras dal 998-1529, era prob. ina veglia baselgia privata roiala; il 1440 è ella daventada ina baselgia parochiala autonoma; il 1337 è attestà qua in rector ecclesiae. Il 1529 ha la vischnanca dad E. cumprà ora tut ils dretgs ecclesiastics ed il 1532 ha ella introducì la refurmaziun. En il 18. tsch. ha il chastè da Marschlins ospità temporarmain in Filantropin. Fin en il 18. tsch. furmava E. ina cuminanza economica cun Zezras. En il 19. tsch. èn s'agiuntadas a las activitads agriculas tradiziunalas (viticultura, pumicultura, allevament da muvel e, dapi il 16. tsch., explotaziun dals mulins al Mühlbach) las industrias da Landquart-Fabriken. Il 1947 è vegnì arrundà il terren. Il 2005 eran 40% da las persunas cun activitad da gudogn ad E. emploiadas en il sectur secundar, 57% en il terziar. Il 2000 lavuravan 54% da la populaziun activa ordaifer. Il center com. Forum im Ried, construì il 1991, ha rinforzà il liom tr. las fracziuns.     Litteratura: Kdm GR 7, 373-87; Gem. GR, nr 63, 1981; R. Hartmann, Streifzug in Wort und Bild durch die Geschichte von Igis-Landquart, 1996; R.C. Head, Praktiken der Toleranz in der Ostschweiz, 1525-1615: religiöse Koexistenz und konfessioneller Streit in den Vier Dörfern, en: BM, 1999, 323-44; Gem. GR, 2003, 138 s. Adolf Collenberg  Eichhorn, Ambrosius Electrificaziun  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: