Logo und Banner  

Lexicon Istoric Retic (LIR)

Lemma
Chavazzin  

A
 B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z

stampa
lemma precedents FaderaFalera lemma sequent

Fadrein
Vischnanca polit., cirq. Gianatsch, distr. Partenz/Tavau (avant il 2001 Landquart Sura), construida en furma da crusch lung la via veglia che colliava il Partenz ed il Scanvetg, cun las fracz. da Strahlegg e F. Au. 1371 Fidris, 1572 rum. Foedrain (Chiampell), tud. Fideris (uffiz.). 1850 460 abit.; 1900 363; 1950 524; 2000 586. Singuls chats dal temp da bronz. En il temp medieval tardiv era ina part impurtanta dal terren en possess da la prepositura da S. Giachen a Claustra (ina curt cun dudesch bains) e da l'uvestgieu da Cuira. Il chastè da Strahlegg, situà en vischinanza da l'aclaun cun il medem num a la via veglia da F. a Cuvlignas, datescha da l'emprima mesadad dal 13. tschientaner. El appartegneva en il 14. tsch. als Straiffs, a partir dal 1403 als conts von Toggenburg (bandunà en il 15. tsch.). Ils dretgs suverans exercitava il signuradi da Castels. Il 1436 è F. s'unì a la LDD sco part da la dretgira da Castels. La baselgia da S. Gallus, menz. il 1443, ha fatg part fin a la refurmaziun da F. (enturn il 1530) da la plaiv da S. Gion ad Aschera ed è alura vegnida pastorada davent da Gianatsch fin il 1641. Ils Gualsers, immigrads en il 14. tsch., han fundà la culegna da Tarnuz (1900 m). Germanisaziun terminada enturn il 1530. Il 1464 è attestà in F. Bogn, destruì il 1545 da l'aua gronda e reconstruì per decret da Peter Finer, avugà austr. a Castels. Quest bogn è stà en funcziun fin il 1939 ed era il bogn d'aua minerala il pli impurtant dal Partenz (1895 240 giasts preschents il medem mument). Il 1967 è il bogn da F. vegnì sutterrà, ens. cun las funtaunas, dad ina bova. Fin en ils onns 1850 predominava l'economia agricula da substistenza, alura o.t. l'allevament da muvel. Grazia a las grondas surfatschas da guaud giugava l'economia forestala anc enturn il 2000 ina rolla impurtanta, e F. posseda in'atgna resgia communala. La fabrica da plattas cumprimidas a F. Au, en funcziun dapi il 1947, ma serrada il 2002, era da quel temp la pli gronda interpresa d'elavuraziun da laina dal chantun Grischun. Il 2005 lavuravan 33% da las persunas cun activitad da gudogn a F. en il sectur primar, 41% en il sectur terziar. In'ulteriura funtauna da gudogn è il turissem d'enviern pratitgà sin ils Fideriser Heuberge, occupads la primavaira e l'atun da l'armada per exercizis da tir. En il center dal vitg cun sias bellezzas chasas patrizianas e burgaisas cuntinueschan restaurants da gourmet cun la tradiziun gastronomica da F. Bogn.
  


Litteratura:
Kdm GR 2, 86–92; RN 2, 691; Äskulap in Graubünden, 422; M. Thöny, Prättigauer Geschichte, 1991².

Otto Clavuot

lemma precedents FaderaFalera lemma sequent

pagina precedenta


© HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar
il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda
electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada.





Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: