e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Striera, Pass da la Studer, Hans-Luzius  Strigel, Ivo * 1430/31 a Memmingen (Baviera), † 17-8-1516 a Memmingen, da Memmingen. Figl da Hans S. il vegl, pictur. Attestà per l'emprima giada sco pictur il 1463. S. sa designava pli tard sco sculptur, vegniva però puspè numnà pictur vers la fin da sia vita. En ils onns 1473-78 è el stà comm. dal cussegl munic. da Memmingen (delegà da la mastergnanza). Sco emprima ovra cumprovada vala l'altar da Montfort-Werdenberg (1465, oz expost en la galaria statala a Stuttgart), en il qual cumparan las inscripziuns da S. e da ses frar Hans. Ulteriuras ovras munidas cun la signatura da S. dateschan dal temp suenter il 1486. I sa tracta dad altars destinads per baselgias e chapluttas en Surselva, numnadamain a Cuort/Sursaissa, a Siat, Breil e Mustér Vitg, en la claustra da Mustér, en la Lumnezia (Degen, Vrin), en Bergiaglia (Nossa Dunna sin la Porta) , a Gronio ed a Santa Maria en Calanca. Ina ventgina da quests altars èn mantegnids. Quai è ina tradiziun inusitadamain ritga, tant pli ch'i n'existan betg ulteriuras ovras cun signatura ch'èn sa mantegnidas. Ils altars producids per il Grischun èn prob. vegnids realisads en lur cumposiziun artistica (pictura, plastica) d'ina ufficina sut la direcziun gen. da S. Ins po distinguer trais fasas en la creaziun da quels altars: en in'emprima fasa situada tr. il 1486 ed il 1493 èn naschids altars, dals quals la pictura ed ils entagls, realisads prob. da S. sez, paran stilisticamain identics. Il muster da basa mussa la figura plastica u picturada d'in sontg sin in sochel stgalimà en in scrign guliv serrà ed encurunà d'in ornament gotic. En ina segunda fasa tr. il 1494 ed il 1505 mussan ils altars influenzas da l'ufficina dal sculptur dad Ulm Niklaus Weckmann. Per ina terza fasa tr. il 1506 ed il 1514 serviva il stil da figuras da l'entagliader Christoph Scheller da model per la lavur da l'ufficina. L'ovra da S. è caracterisada d'ina dinamica da l'atgna contribuziun artistica ad ina gestiun da l'ufficina organisada ed orientada a l'export. Litteratura: Kdm GR; BLSK, 1016 s.; S. Buder, Der Flügelaltar aus Santa Maria in Calanca von Ivo S. 1512, lic. Basilea, 1999; E.T.M. Virchow, Schätze im Verborgenen: die Altäre von Ivo S. in Graubünden, 2004. Thomas Freivogel  Striera, Pass da la Studer, Hans-Luzius  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: