e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Son Marc, Pass da Son Nicolai  Son Martin Vischnanca polit., cirq. Lumnezia, distr. Surselva (fin il 2001 Glogn). Abitadi sparpaglià situà tr. 1000 e 1700 m sin ina spunda per gronda part fitg taissa dad omaduas varts da la chavorgia dal Rain da la Val S. Pieder. La vischnanca cumpiglia, sper S., ils aclauns da Lunschania (uffizi postal), Bucarischuna, Munt, Gadenstatt, Mariaga e Travisasch, entant che quels da Feistenberg, Haspel e Montaschg n'èn betg pli abitads. La vischnanca, prevalentamain da lingua tud., furma il cunfin linguistic cun il territori rumantsch. 1800 139 abit.; 1880 150; 1900 99; 1941 83; 1950 112; 2000 36. S. è vegnì colonisà ed urbarisà a partir dal 14. tsch. surtut da Gualsers. La vischnanca suttasteva l'emprim sco feud episcopal als signurs de Tersnaus e de Mont. Il 1457 han relaschà ils Lumnezians ina lescha che scumandava ad immigrants esters (persunas da lingua tud. da Val e da lingua tal. dal Tessin e.a.) da cumprar terren resp. da s'acquistar tal en Lumnezia cun maridar a Tersnaus. La baselgia da S. Martin, attestada il 1345, è stada fin il 1528 ina filiala da S. Vintschegn a Pleif (vischn. da Vella), alura è ella vegnida attribuida a Tersnaus. Il 1776 ha survegnì S. in agen benefiziat (da lingua tud.), dapi il 1868 appartegna la vischnanca puspè a Tersnaus. Il 1671 furmavan ils "hofs" da S. in vischinadi, dapi il 1878 èn quels politicamain autonoms. La vischnanca tradiziunalmain purila è vegnida electrifitgada, sco ultim vitg en Svizra, il 1972-73. Ella è confruntada cun ina ferma emigraziun. Meglieraziun gen. (decidida il 1989) dapi il 2003. Ils uffants van a scola a Val. Part da la populaziun da lingua rum.: 2000 14,0%/14,0% (ML/Lindic). Litteratura: Kdm GR 4, 211-14; Bundi, Besiedlung; Gem. GR, nr 140, 1983; Gem. GR, 2003, 336 s.; LQ, 20-8-2007. Adolf Collenberg  Son Marc, Pass da Son Nicolai  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: