e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Tarnuzzer, Christian Tartuffel  Tartar Anteriura vischnanca polit., cirq. Tusaun, distr. Rain Posteriur (avant il 2001 Mantogna). Fusiun cun Preaz, Purtagn e Sarn a la vischnanca polit. da Cazas 2010 (refusà il 2005). Vitg a mantun situà a 994 m sin la Mantogna inferiura, cun las fracziuns dad Oberschauenberg, Valeina e Pro Biet ed il bain da Foppa. 1290/98 in Tartere. 1808 108 abit.; 1850 170; 1900 146; 1920 206; 1950 188; 2000 158. Ils purs da T. avevan da pajar tschains surtut a la claustra da Cazas (colonia de Filectu da la migiuria da Munté), a l'uvestgieu da Cuira ed als signurs von Schauenstein. La suveranitad territoriala han exercità ils Vazs fin il 1337, alura ils Werdenbergs ed ils signurs de Razén, a partir dal 1475 l'uvestg. Ecclesiasticamain ha T. appartegnì a la pravenda gronda da Munt S. Gion/Reziòlta, a partir dal 1505 a Purtagn. Da quel temp è era attestada la chaplutta da S. Steffan che correspunda en sia substanza architectonica essenzialmain a la baselgia ref. posteriura. La vischnanca da T. è restada paritetica suenter la refurmaziun (1530-40) ed ha constituì a partir d'alura ina pravenda cuminaivla cun Purtagn e Sarn. T. ha furmà fin il 1851 in vischinadi dal cumin da Tusaun ed ha cumprà ora il 1709 ils davos dretgs episcopals. L'incendi dal 1806 ha destruì quasi cumplettamain il vitg. Il 1893-94 è vegnì construì il stradun a T. Fin viaden ils onns 1980 ha predominà il sectur primar a T. (o.t. allevament da muvel), alura è sa sviluppà in turissem moderà cun div. chasas da vacanzas. Part da la populaziun da lingua rum.: 1900 23,1%; 2000 0,6%/9,5% (ML/Lindic). Litteratura: Kdm GR 3, 213; Gem. GR, nr 178, 1985; Gem. GR 2003, 368 s.; LQ, 15-12-2005. Jürg Simonett  Tarnuzzer, Christian Tartuffel  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: