e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Tschupp, Räto Tujetsch  Tuer Vischnanca situada lung la via en la provinza tal. da Bulsaun (Tirol dal Sid), cun ils aclauns Rifair e Puntweil, al cunfin cun la Val Müstair. 9. tsch. Tuberis, tal. Tubre, tud. Taufers. 2010 995 abitants. Il toponim Tuberis designava en il temp autmedieval la val tr. Müstair e Damal (numnà en il cudesch da fraternisaziun da Reichenau Monasterium Tuberis). La vischnanca è prob. naschida pir enturn il 1100. A T. sa chattan l'ospizi da S. Jon d'impurtanza istorica sco era las ruinas dals chastels dad Ober- ed Unterreichenberg (numnads oriundamain era chastè da Rotund) cun lur turs radundas dal 12. tschientaner. Omadus appartegnevan temporarmain als signurs de Reichenberg ed als uvestgs da Cuira, il chastè superiur è alura passà als signurs de Matsch, quel inferiur als signurs de Schlandersberg. T. furmava, ens. cun la Val Müstair, la dretgira d'Obcalven. A partir dal 1415 ha appartegnì la vischnanca a la LCD, fin al mument che la giurisdicziun è ida a l'Austria il 1657/65. Durant la Guerra svabaisa (1499) è la vischnanca da T. vegnida destruida. Ina colliaziun impurtanta manava tras la Val d'Avigna e sur il Pass da la Cruschetta (Scharler Jöchl) al vitg da minieras S-charl. T. è cat. e da lingua tud., ils toponims èn dentant per gronda part restads rumantschs. Litteratura: S.H. Schgör, Taufers i.M. im Wandel der Zeit, 1988. Paul Eugen Grimm  Tschupp, Räto Tujetsch  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: