e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Academias Acziun catolica  Acla L'acla è dad ina vart in bain en vischinanza d'in vitg cun clavà ed uigl, ers, prada e maghers, ma per ordinari senza tegia u chasa, da l'autra vart in mises al pe dad in'alp cun clavà, uigl e tegia u chasa, prada e pastgira. Il term designescha en general l'edifizi d'in tal bain u mises. Las aclas han savens agens nums, p.ex. Acla Pardatsch (Vella), Acla Chanels (S-chanf). Il pled deriva dal lat. accola, rum. vischinadi. 960 cum alpibus et vineis [...] et accolis et forestis (bains externs a Termin, en possess da la curt roiala da Cuira). Ca. 1150 acola (culegna a Versomi/Tenna). Il 1391 è doc. "ein Agglen uff Turus [= Turisch] ze Vallendaus gelegen, die man nennet Aggla Plaischi da Foppa" che cumpigliava, tenor in doc. dal 1408, "Haus und Hof mit Stadel und Hofrayti, Äcker und Wiesen mit Weg und Steg, mit Wun und Weid". La plipart da las aclas anc oz existentas eran en il temp medieval culegnas abitadas durant l'entir onn, p.ex. l'Acla Medel/Lucmagn, doc. il 1380 sco Aquiletta, Aquila. Anc il 1570 conferma Durich Chiampell l'existenza da numerusas aclas abitadas, situadas ordaifer las vischnancas d'Engiadin'Ota. Al sid da las Alps signifitgava accola era il tschains da basa fixà da la vischnanca per ina nova runcada. Litteratura: DRG 1, 76-82; Bundi, Besiedlung, 42, 364; J. Mathieu, Maiensässwirtschaft in Graubünden, 15.-19. Jahrhundert, en: JHGG, 1990, 71-125; D. Giovanoli, Alpschermen und Maiensässe in Graubünden, 2004². Martin Bundi  Academias Acziun catolica  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: