e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Brev da federaziun Brinzauls  Brev dals trais sigils La Brev dals trais sigils, decretada da la Dieta da las Trais Lias ils 6-2-1574, scumandava la rimnada spontana da fullas armadas. La LG aveva gia stipulà in tal scumond ils 24-1-1551. La brev era naschida sin fundament da differents eveniments, sco quel da la Guerra da charnpiertg cunter ils pensiunaris da la Frantscha ch'aveva provocà la dretgira nauscha da Zuoz (1565) e la sullevaziun davant Cuira (1572) cun la dretgira nauscha successiva e l'execuziun da Johann von Planta. Savens vegnivan talas fullas malduvradas dals manaders da las partidas e facziuns. Las dretgiras nauschas, furmadas dals rebels, e lur giurisdicziun arbitrara sutminavan la fiduzia en las dretgiras ordinarias e ristgavan da sa perder en l'anarchia. Cun sustegn dals cumins aveva la Dieta perquai scumandà en la brev, sut paina corporala e materiala, revoltas, arrotschaments cun bandieras, scuts ed armas sco era "viadis sin ils cumins" (viadis d'agitaziun politica e militara). Cuntravenziuns a quest scumond vegnivan sentenziadas dal cumin u, en cas pli gravants, d'ina dretgira criminala installada dal stadi. Cun l'acceptaziun da quest decret tras ils cumins è quel vegnì elevà ad ina lescha statala. Perquai che tut las trais Lias avevan agiuntà lur sigil al doc., ha quel obtegnì il num Brev dals trais sigils. Il scumond ha però strusch gì effect, perquai ch'il Stadi da las Trais Lias na disponiva betg d'ina pussanza centrala ch'avess pudì garantir l'execuziun da quel. Ils tumults han provocà vinavant dretgiras nauschas arbitrarias ch'èn s'accumuladas durant ils Scumbigls grischuns. Litteratura: C. Jecklin, Urkunden zur Verfassungsgeschichte Graubündens, en: JHGG, 1884, 107-12. Martin Bundi  Brev da federaziun Brinzauls  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: