e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Protecziun da la patria grischuna Püchler [Püehler], Andreas  Psalm svizzer In imni naz. è ina chanzun che duai represchentar en text e musica il caracter ed il spiert da cuminanza d'ina naziun, o.t. a l'occasiun da festas patrioticas, en il rom da represchentaziuns diplomaticas, da visitas statalas uffizialas e dad occurrenzas militaras e sportivas internaziunalas. Entant che la noziun vegn duvrada en Germania ed en Austria o.t. per ils imnis da lur singuls pajais federativs, designescha quel en Svizra uffizialmain l'imni naziunal. La declaraziun uffiz. da chanzuns solitamain gia existentas sco imnis naz. stat en connex cun la furmaziun da stadis naz. en l'emprima mesadad dal 19. tschientaner. Sco exemplarica valeva la cumposiziun «God save the King», attribuida a Henry Carey e chantada per l'emprima giada il 1745. Ella è vegnida introducida sco imni naz. l'emprim en il Danemarc e pli tard tr.a. era en Svizra cun il text da Johann Rudolf Wyss, «Rufst du mein Vaterland» (1811). Ina vasta critica a la chanzun musicalmain betg identifitgabla cun la Svizra ha inizià gia en il 19. tschientaner. Ella ha però manà pir il 1961 a la decisiun dal Cussegl fed. da declerar il «Psalm svizzer» (text original da Leonhard Widmer; musica: Alberich Zwyssig) preschentà per l'emprima giada il 1841, l'emprim provisoricamain per trais onns sco imni uffizial da la Svizra. Ina consultaziun tr. ils chantuns ha manà al mategniment da l'imni naz., confermà il 1981 dal Cussegl federal. Il text uffizial surs. è vegnì adattà da Wendelin Caminada, las versiuns en ladin e rumantsch grischun sa basan sin la versiun da Gion Antoni Bühler. Autras propostas sco «O mein Heimatland» da Gottfried Keller e Wilhelm Baumgartner, «Heil dir, mein Schweizerland» dal gieu festiv per la commemoraziun a la Chalavaina dad Otto Barblan u «Vaterland, hoch und schön» da Hermann Suter han pudì sa far valair uschè pauc sco novas creaziuns (il giurament al Rütli extratg dal «Wilhelm Tell» da Friedrich Schiller intunà da Robert Blum, il «Schweizerlied» da Herbert Meier e Paul Burkhard u «Crousch alva sen fons cotschen», surm.,  dad Alexander Lozza e l'«Imni per noss mund», rg, da Flurin Spescha). Il 2004 è vegnida inoltrada en il Cussegl naz. ina moziun che pretendeva da modernisar il text da l'imni naz. betg pli confurm al temp (retratga il 2006). Litteratura: Bericht über das Problem der Schweizerischen Nationalhymne, 1958; H. Meng, Pater Alberich Zwyssig, Komponist des Schweizerpsalms, 1982. Ernst Lichtenhahn  Protecziun da la patria grischuna Püchler [Püehler], Andreas  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: