e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Stuppan [Stupan], Victor Sturn [Storn], Johann Rudolf  Stürfis Anteriura culegna gualsra situada a 1580 m al nordvest da Sievgia en il Partenz. 1351 Stürfis. Colonisada da Gualsers da Tavau suenter il 1290 ed avant il 1350 ed en possess dals signurs feudals  d'Aspermont, alura dals Streiffs e dal 1352-1436 dals conts de Toggenburg, suandads dals Brandis e dal 1509-1800 da las Trais Lias (cumpra). A partir da S. è vegnì colonisà Vatscherin (1460 Vatscherin, 1462 Vatscherinenberg) che furmava cun S. e cun las culegnas dal temp medieval tardiv Bovel, Guscha (1366 Mutzen) e Rofels (1468 Rofis) la vischnanca gualsra dad Im Berg che appartegneva politicamain ed ecclesiasticamain a Maiavilla. Las singulas culegnas, privadas dal dretg da burgais citadin da Maiavilla, eran administrativamain autonomas. En il temp medieval tardiv dastgavan ils Gualsers dad Im Berg frequentar ils servetschs divins en lingua tud. al Pass S. Gliezi, nua ch'els avevan era lur santeri. Suenter il 1520 han els obtegnì da Maiavilla e Fläsch il dretg da cogestiun per l'elecziun dal plevon da la chaplania e dal migiur da la curt sin il Pass S. Gliezi. Il 1529 han els adoptà la cretta refurmada. Tras il contract da barat dal 1633 è S. daventà in'alp da Maiavilla. Ils 38 abitants èn vegnids transferids a Rofels, nua ch'els possedevan l'autonomia ed in'atgna chasa-cumin, mantegnida fin il di dad oz. Ils abitants da Rofels betg Gualsers han obtegnì il dretg da burgais da Maiavilla il 1633, ils Gualsers pir vers il 1750. Guscha, che dumbrava en il 18. tsch. fin 180 abitants, ha fatg quest pass (cunter veglia) pir il 1897. Il 1969 ha la Confed. cumprà Guscha per gudagnar terren per la plazza d'armas al Pass S. Gliezi. Las duas davosas fam. han alura bandunà Guscha, nua che duai sa chattar la tegia d'alp da «Heidi» da Johanna Spyri. A partir dal 1974 tgira la Societad Pro Guscha il relasch cultural da questa davosa culegna gualsra da Maiavilla. Litteratura: A. Mooser, Ein verschwundenes Bündnerdorf, en: BM, 1915; Kdm GR 2, 38; A. Mooser, Die Walsersiedlung Stürvis und ihr Verschwinden, 1939; R. Balzer, Guscha, die letzte Maienfelder Walsersiedlung, en: JberWV GR, 1969, 38-47; J. Schwarz, Maienfeld einst und jetzt, 1982; J. Fulda, Der Stürfiser Erblehensbrief von 1521 und die Entstehung der Walsersiedlung auf S., en: BM, 2006, 68-86. Adolf Collenberg  Stuppan [Stupan], Victor Sturn [Storn], Johann Rudolf  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: