e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Tuor, Pieder Turissem  Turban, Karl * 7-11-1856 a Karlsruhe, † 5-4-1935 a Maiavilla, da Karlsruhe, burgais d'onur da Tavau. Figl da Ludwig, uffiziant da la Regenza da Baden e minister dal stadi, e da Sophie n. Heyse. ∞ Auguste n. Bender. Stud.med. a Friburg e.Br., dr.med., alura medi da champagna a Weinheim (Baden/D), pli tard fisicus da Karlsruhe ed assistent da Robert Koch a Berlin. La tuberculosa dal lom ha sfurzà el a dimoras da cura a la Riviera taliana. Il 1889 è T. daventà directur da l'emprim sanatori serrà per turberculosa dal lom a Tavau, numnà Sanatorium Turban. Là ha el introducì la cura da repaus sut tschiel avert tenor Peter Dettweiler (1837-1904), medi tud. spezialisà per malsognas dal lom, ed ha edì directivas per la construcziun, l'equipament ed il manaschi da sanatoris («Normalien», [1894]). Il 1902 è el daventà l'emprim pres. da l'Associaziun svizra cunter la tuberculosa, il 1926 comm. da l'Academia tud. dals perscrutaders da la natira Leopoldina. T. valeva sco capacitad internaz. sin il champ dal tractament da la tuberculosa. Ovras: Lebenskampf, 1935 (autobiogr. cun reg. d'ovras). Beat Rüttimann  Tuor, Pieder Turissem  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: