e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Brandis, Nigg Brandis, Wolfhart V von  Brandis, Ortlieb von * 1430, † 25-7-1491 a Cuira, □ en la catedrala da Cuira. Figl da Wolfhart V e da Verena n. von Werdenberg-Bludenz. Frar da Johannes. Canoni a Cuira, studis a Heidelberg 1449 e Pavia, decan dal chapitel catedral 1453. Elegì prinzi-uvestg da Cuira il 1458. Il 1459 al èn vegnidas concedidas las regaglias, l'ordinaziun episcopala a Com ha el dentant obtegnì pir il 1463. En las cuntraversas cun Cuira e cun la LCD, che aspirava a l'autonomia totala, ha B. stuì vender il 1489 a Cuira, suenter lungas litas giuridicas, l'avugadia imperiala sur la citad. Tuttina èsi reussì ad el da mantegnair tant la giurisdicziun da la Curt (Cuira [Curt, sedia episcopala]) sco  era ils dretgs signurils en ils Quatter Vitgs. El ha pudì meglierar la situaziun finanziala da l'uvestgieu indebità ed acquistar novs dretgs signurils, p.ex. sin la Mantogna, a Tusaun ed a Tschupegna il 1475 sco er a Belmont e Castrisch il 1483. B. è sa stentà per bunas relaziuns tant cun ils Confederads sco cun Sigismund von Habsburg, l'archiduca da l'Austria-Tirol. El è stà in allià fidaivel da l'imp. Friedrich III ch'el ha represchentà il 1480 sco mandatari en la Confed. ed il 1481 sco ambassadur a la curt burgognaisa. Promotur dals arts (tr.a. da l'altar grond en la catedrala da Cuira). Litteratura: HS I/1, 492; M. Bundi e.a., Geschichte der Stadt Chur 2, 1986; Churer Stadtgeschichte 1. Pierre Surchat  Brandis, Nigg Brandis, Wolfhart V von  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: