e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Buldet, Menisch [Dominicus] Bulsaun  Bullinger, Heinrich * 18-7-1504 a Bremgarten/AG, † 17-9-1575 a Turitg, da Bremgarten ed a partir dal 1534 da Turitg. Ils 9-12-1531 è B. vegnì elegì successur da Zwingli ch'era crudà a Kappel. Cun la «Prädikanten- und Synodalordnung» (1532) ha el stgaffì ina constituziun ecclesiastica persistenta per la baselgia da Turitg. Determinanta è era stada l'influenza da B. sin il protestantissem svizzer ed europeic. Cun sia participaziun decisiva è naschida il 1536 a Basilea l'emprima Confessiun helvetica. Las tractativas per concordias cun Luther, intermediadas da Martin Bucer, èn idas ad aua l'onn 1538. Ma cun Calvin è el s'accordà il 1549 en il «Consensus Tigurinus» davart la dumonda da la Sontga Tschaina. Sias correspundenzas furman cun ca. 12'000 doc. tradids ina da las pli voluminusas correspundenzas d'erudits e da refurmaturs dal 16. tschientaner. Sias ovras (124 titels) davart la teologia e l'istorgia èn cumparidas già durant sia vita en numerusas ediziuns e translaziuns. La pli enconuschenta è il «Hausbuch» (50 pregias). La forza fermamain normativa da sias publicaziuns ha fatg da B. in dals babs dal protestantissem refurmatoric. Sia confessiun dal 1566 è daventada, sco Segunda Confessiun helvetica, il fundament da la cretta da blers refurmads en Svizra. B. ha tgirà ina viva correspundenza cun ils preditgants grischuns, o.t. cun Johannes Comander, Johannes Blasius e Philipp Gallicius, e sias ovras èn vegnidas recepidas successivamain en il Grischun. El ha cusseglià la Sinoda retica e guardà ch'ils figls da preditgants grischuns survegnian plazzas da studi e da dunsena a Turitg, in servetsch per il qual ils preditgants (il pli savens paupers) han engrazià cun chaschiel, muntanellas, paira e chastognas. Ovras: Bullingers Korrespondenz mit den Graubündnern, edì da T. Schiess, 3 ts, 1904-06; Confessiun da la vera cardientscha, transl. rum. da H. Caprez (?) 1771 e 1776 [Confessio helvetica posterior dal 1566]. Litteratura: H. Berger, Bündner Kirchengeschichte, 2. part, 1986, 84-87; E. Wenneker, Heinrich B. und die Reformation im Engadin, en: BM, 2004, 246-62. Hans Ulrich Bächtold  Buldet, Menisch [Dominicus] Bulsaun  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: