Logo und Banner  

Lexicon Istoric Retic (LIR)

Lemma
Chavazzin  

A
 B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z

stampa
lemma precedents Capol [Capaul], Caspar deCaprez, Adalbert Benedict de lemma sequent

Capol [Capaul], [de]
Schlatta da Flem passada en il 15. tsch. dal stan da purs libers al status da members da l'elita aristocratica da la LG. Ils C. stattan prob. en il center da l'antica legenda da Flem «Gion Paul da Flem stai si». Il 1410 è menz. a Flem in bain puril de Capaul. L'emprim exponent attestà da la fam. è Paul der junger, pres. communal da Flem il 1427; il 1454 (e 1458?) era Ott Paul der ältter chau da la LG. La fam. è s'enritgida prob. tras il commerzi da muvel; ella occupava uffizis ministerials episcopals ed administrativs en Surselva sco era uffizis locals e statals en la LG (Daniel, Johann Gaudenz). Il 1483 purtavan ils C. il titel da giuncher. Gia il 1458 ed il 1460 residiavan e possedevan roms da la fam. C. bains a Glion ed a Trun. Hertli aveva cumprà terren ed uffizis en Lumnezia; il 1489 aveva el obtegnì da l'imperatur la brev da noblezza ed aveva guidà las truppas grischunas en la Guerra da Chalavaina (1499). Cumandants da truppas grischunas èn era stads Hertli (figl da Hertli) en la conquista da la Vuclina (1512) e  Hans en la Segunda Guerra da Müsch (1531). Ils C. eran arrivads a bainstanza tr.a. grazia a lur activitads militaras a l'ester, l'emprim en servetsch da Milaun e da l'Austria, alura en servetsch da la Frantscha, da Vaniescha e da l'Ollanda (Hercules); dasperas avevan els fatg fortuna tras maridaglias lucrativas ed in prudent commerzi da cumpra e da barat. Uschia avevan acquistà p.ex. Hans il 1529 la mesadad da l'Antistitium a Cuira da l'avat da Mustér e Luzi il 1533 la chasa Planaterra. Martin, in dals cumandants principals en la campagna militara a Siena († 1554) e consort da Sophya Salganser (prob. figlia illegitima dal cont Jörg von Werdenberg-Sargans), possedeva il 1546 gronds bains a Giuvaulta. Plirs represchentants da la fam. C. èn stads ambassadurs da las Trais Lias e derschaders, tr. quels Hercules e Johann Gaudenz. Ott, iniziant da la lescha d'ierta (1457), Wolf, fundatur da la pravenda evang. (1528) e Raget, protagonist en la liberaziun da las dieschmas e dals tschains da la claustra da Faveras (1574), èn sa fatgs valair en servetsch da lur vischnanca burgaisa da Flem. Plirs members da la fam. C. han frequentà universitads europeicas, p.ex. Caspar. Ils C. èn era stads protecturs da la minoritad ref. en Surselva. Quatter chasas dals C. a Flem dattan anc perditga da lur operar, tr.a. l'odiern Hotel Bellevue (constr. il 1577 da Raget) ed il Schlössli (constr. il 1682 da Johann Gaudenz). Dal 15.-18. tsch. ha la fam. C. giugà ina rolla decisiva en la vita publica dal Grischun.

 


Archiv:
ASGR, Capoliana.

Litteratura:
Grimm, Aristokratie, 22-29, 106, 131-33, 197; Färber, Herrenstand; Maissen, Landrichter, 16-18.

Martin Bundi

lemma precedents Capol [Capaul], Caspar deCaprez, Adalbert Benedict de lemma sequent

pagina precedenta


© HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar
il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda
electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada.





Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: