e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Conservativs Constantius  Consolaziun della olma devoziusa La Consolaziun della olma devoziusa è il cudesch il pli impurtant da chanzuns spiritualas da la Surselva cat., schebain betg l'emprim (Chanzun spirituala rumantscha). Ella è cumparida tr. il 1690 ed il 1945 en 11 ediziuns. L'emprima ediziun da la Consolaziun della olma devoziusa, edida dal benedictin Carli Decurtins, è cumparida il 1690 a Nossadunna da la Glisch, Trun. L'editur ha motivà sia interpresa en in pled a la «Chara Catholica Giuventetgna» (1702), en il qual el remartga ch'i saja la veglia da Dieu da chantar, quai betg mo en baselgia e durant processiuns, mabain era "ellas Casas, sil Feld, ad enten las lavurs". Ils texts da las chanzuns èn ordinads tenor il chalendari ecclesiastic che cumenza cun l'advent. Il tschaiver fascheva part integrala da l'onn ecclesiastic en la Consolaziun della olma devoziusa ed è dotà cun otg chanzuns davart la vanitad. Las chanzuns èn per part adaptaziuns da Balzer Alig e da Zacharias da Salò, per part translaziuns dad originals tud. da Friedrich von Spee, Paul Gerhardt, Angelus Silesius ed auters. Tr. quellas datti vairas perlas, sco p.ex. «Jeu sun d'amur surprida», ma era bleras originalas sco p.ex. las numerusas chanzuns deditgadas a lieus da pelegrinadi da la regiun. Las melodias da las chanzuns vegnan preschentadas mo en la dieschavla ediziun dal 1941, procurada da Carli Fry e da Duri Sialm. Il pievel chantava las chanzuns tenor la tradiziun che permetteva variantas localas, e quasi mintga vitg ha la sia. Ils parochians savevan ils texts per ordinari ordadora, era las chanzuns pli lungas, sco p.ex. la «Canzun dalla Passiun». Suenter il 1850 è vegnì en moda il chant polifon ch'ha remplazzà successivamain la chanzun spirituala. Archiv: ASGR ed IDRG, relasch Alfons Maissen. Litteratura: Die Lieder der Consolaziun dell'olma devoziusa 1, edì dad A. Maissen, W. Wehrli, 1945; 2, edì dad A. Maissen, A. Schorta, 1945; Deplazes, Funtaunas 2, 74-80. Gion Deplazes  Conservativs Constantius  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: